Jump to content

Eyín

Lát'ọwọ́ Wikipedia, ìwé ìmọ̀ ọ̀fẹ́
Fún ìtumọ́ míràn, ẹ wo: Eyín (ìṣojútùú).
A chimpanzee displaying its teeth

Eyín jẹ́ ẹ̀yà ara kan tí ó le koko tí kìí rọ̀ tí ó ma ń hù jáde láti inú erìgì nínú ẹnu tí a ń lò láti jẹun tàbí fọ́ egungun. Gbogbo ẹranko tí ó ní egungun lẹ́yìn tí wọ́n sì ma ń rún oúnjẹ lẹ́nu ni wọ́n ma ní eyín. Nígbà tí pupọ̀ nínú wọn ma ń fi eyín ṣọdẹ tàbí dáàbò bo ara wọn lọwọ́ ewu. Àwọn onímọ̀ fìdí rẹ̀ múlẹ̀ wípé eyín kìí ṣe egungun rárá bí ó ti wulẹ̀ kí ó mọ, amọ́ eyín jẹ́ àkójọ pọ̀ àwọn tíṣù kan tí wọ́n ń pè ní ectoderm ni wọ́n para pọ̀ di eyín.

Ìrísí eyín ni ara gbogbo eranko elegungun ma n jọra wọn, bi o tileẹ̀ jẹ́ wípé ìyàtọ̀ ma n wà níbi títòjọ wọn. Eyín gbogbo àwọn ẹranko elégungun sábà ma ń fẹsẹ̀ múlẹ̀ ṣinṣin. Bákan náà ni ó ma ń rí lára àwọn ẹja àti àwọn ọ̀ọ̀nì. Àmọ́ lára àwọn ẹja kan tí wọ́n ń pè ní teleost ita egungun enu won ni eyin won ma n hu si, lara awon alangba inu apa kan ori egungun enu won ni eyin won ma wa.

Lara awon eja oni kerekere bi eja saaki, eyin won sopo mo ligaments ti o nipon to si sopo mo kerekere arungbon won. [1]

Híhù eyín láàrín àwọn ẹranko

[àtúnṣe | àtúnṣe àmìọ̀rọ̀]

Híhù eyín láàrín àwọn ẹranko elégungun ma ń sábà jẹ́ bá ká ń náà, àmọ́ ìyàtọ̀ ma ń wà láàrín ipò àti bí wọ́n ṣe ń hù láàrín ẹranko sí ẹranko. Kìí ṣe àwọn ẹranko nikan ni ó ma ń hu eyín, àwọn ẹja àti ẹran inú omi náà ma ń hu eyín.[2][3][4] Eyín kìí sábà hu nínú ẹnu nikan gẹ́gẹ́ bí àwọn ẹ́yà ẹranko kan ṣe ma hu ti wọn. Híhù eyín láàrín àwọn ẹja sábà ma ń wà ní pẹ̀tẹ́lẹ̀ ẹnu wọn, nígbà tí ti àwọn kan so mọ́ ẹ̀gbẹ́ erìgì wọn àti bẹ́ẹ̀ bẹ́ẹ̀ lọ. [5][6]

Àwọn Ìtọ́kasí

[àtúnṣe | àtúnṣe àmìọ̀rọ̀]
  1. Romer, Alfred Sherwood; Parsons, Thomas S. (1977). The Vertebrate Body. Philadelphia, PA: Holt-Saunders International. pp. 300–310. ISBN 978-0-03-910284-5. 
  2. Romer, Alfred Sherwood; Parsons, Thomas S. (1977). The Vertebrate Body. Philadelphia, PA: Holt-Saunders International. pp. 300–310. ISBN 978-0-03-910284-5. 
  3. "Root or crown: a developmental choice orchestrated by the differential regulation of the epithelial stem cell niche in the tooth of two rodent species". Development 130 (6): 1049–57. March 2003. doi:10.1242/dev.00332. PMID 12571097. 
  4. Hunt AM (1959). "A description of the molar teeth and investing tissues of normal guinea pigs". J. Dent. Res. 38 (2): 216–31. doi:10.1177/00220345590380020301. PMID 13641521. https://www.semanticscholar.org/paper/8015c2356eeef37b14df1c69d4cfd9c932187970. 
  5. McCOLLUM, MELANIE; SHARPE, PAUL T. (July 2001). "Evolution and development of teeth". Journal of Anatomy 199 (1–2): 153–159. doi:10.1046/j.1469-7580.2001.19910153.x. PMC 1594990. PMID 11523817. //www.pubmedcentral.nih.gov/articlerender.fcgi?tool=pmcentrez&artid=1594990. 
  6. nature.com, Fossil scans reveal origins of teeth, 16 October 2013