Ẹ wo àmì-ọ̀rọ̀ fún Omi

[[Fáìlì:Water droplet blue bg05.jpg|right|thumb|229x229px|Omi]]

'''Omi''' jẹ́ ohun  tí ó ṣe pàtàkì fún gbogbo ohun ẹlẹ́mìí. Omi ò lóòórùn, kò ní àwọ̀ àti bẹ́ẹ̀ ni kò ní adùn, ó jẹ́ èròjà tó pọ̀ nínú [[afẹ́fẹ́]], ilẹ̀ àti òkun. Omi tún wà nínú ara gbogbo ohun ẹlẹ́mìí tí ó ma ń yòrò. <ref name="www.dictionary.com 2020">{{cite web | title=Definition of water | website=www.dictionary.com | date=2020-09-17 | url=https://www.dictionary.com/browse/water | access-date=2021-04-10}}</ref>

"Omi" ni orúkọ àdàpè tí àwọn [[Gẹ̀ẹ́sì]] ń pèé ní H<sub>2</sub>0 <ref name="PubChem">{{cite web | title=Water | website=PubChem | url=https://pubchem.ncbi.nlm.nih.gov/compound/962 | access-date=2021-04-10}}</ref> ní ipò ṣíṣàn. Ní ipò yìí omi lè di ohun tí ń rọ̀ bíi òjò, tàbí ohun tí afẹ́fẹ́ ń gbé bí kùrukùru. A lè rí ìkùukùu nígbà tí omi àti omi dídì bá ṣù pọ̀ lójú sánmà. Nígbà tí omi náà bá ṣèpínyà, omi dídì oníkírísítálì lè já bọ́ gẹ́gẹ́ bí yìnyín. À ń pè omi onípò gáàsì ní oruku omi. Omi máa ń yí ipò rẹ̀ ní ìpele kọ̀ọ̀kan ti ''ìyípoyípo omi''. Bí ìyípopyípo omi ṣe ń ṣẹlẹ̀ rèé: Kùrukùru omi yóò gòkè lọ sójú sánmà, yóò wá di òjò. Òjò náà yóò wá rọ̀, yóò sì wọnú àwọn adágún, àwọn ọ̀sà, àti àwọn odò, yóò sì “rin ilẹ̀ ayé gbingbin.” Lẹ́yìn èyí, omi sábà máa ń wọnú òkun lẹ́ẹ̀kan sí i.

== Pàtàkì omi fún ọ̀làjú ènìyàn ==
[[Fáìlì:Lagos Lagoon, Nigeria.jpg|thumb|229x229px|[[Lagos Lagoon|Ọ̀sà Èkó]]]]
Ní ìgbà ìgbàanì, etí odò tàbí ìladò ni ọ̀lájú máa ń gbòòrò: [[Mesopotámíà]] wà láàárín odò méjì tó ṣe pàtàkì — [[Odò Tígírísì]] àti [[Odò Yúfírétì]]; [[Nílò|Odò Náílì]] ṣe kókó fún Íjíbítì ìgbàanì. Ọ̀làjú àfonífojì Indus ìjímìjí (c. 3300 BCE to 1300 BCE) dàgbàsókè lẹ́bàá [[Odò Indus]] àti àwọn odò míì tí ń ṣàn láti [[Himalaya|òkè Himalaya]]. Wọ́n kọ́ Ìlú [[Rómù Olómìnira|Róòmù ìgbàanì]] ní bèrè Odò Táíbà tó wà lórílẹ̀-èdè Ítálì. Àwọn ìgboro ìlú ńlá ìgbàlóde bíi [[Èkó]], [[Lọndọnu|Lọ́ńdọ́nù]], [[Tokyo]], [[Parisi]], Montreal, Rotterdam, Shanghai, Buenos Aires, New York àti [[Ṣìkágò]] ti gbòòrò lápá kan nítorí wọ́n láǹfààní sí omi. Àwọn erékùṣù tó ní èbúté aláìléwu, gẹ́gẹ́ bí [[Singapore]], ti dọlọ́rọ̀ nítorí ìdí ọ̀hún bákan náà. Ní ẹkùn ilẹ̀ aláìtó omi gẹ́gẹ́ bíi [[Àríwá Áfríkà|apá àríwá Áfíríkà]] àti Ilẹ̀ Lárúbáwá, àǹfààní omi tó ṣeé mu ti ń ṣe kókó fún ìdàgbàsókè ènìyàn.
<ref name="USGS.gov">{{cite web | title=The Water in You: Water and the Human Body | website=USGS.gov | url=https://www.usgs.gov/special-topic/water-science-school/science/water-you-water-and-human-body?qt-science_center_objects=0#qt-science_center_objects | access-date=2021-04-10}}</ref>

=== Ìlera àti Ìbàyíkájẹ́ ===
[[Fáìlì:A man selling drinking water.jpg|thumb|227x227px|Ẹni tó ń ta omi tó ṣeé mu]]
"Omi tó ṣeé mu" là ń pè omi tí kò lárùn nínú. Bí omi kò bá ṣeé mu, àá sẹ́ ẹ, tàbí kí a sè é kí a tó mu ún. Nǹkan bí àádọ́ta ọ̀kẹ́ lọ́nà 660 ènìyàn wà tí kò láǹfààní sí omi tó ṣeé mu.<ref name="McIntosh 2018">{{cite web | last=McIntosh | first=James | title=15 benefits of drinking water and other water facts | website=Medical and health information | date=2018-07-16 | url=https://www.medicalnewstoday.com/articles/290814 | access-date=2021-04-10}}</ref>

Omi tí a ò lè mu ṣùgbọ́n tí a lè lò ó láti wẹ̀ là ń pè é ní <nowiki>''omi tí kò léwu'' tàbí ''omi tó dára''</nowiki>. [[Klorínì|Kiloríìnì]] ni wọ́n máa ń fi sínú omi kí a lè lò ó láti wẹ̀ tàbí mu ún.

=== Ìgbàgbọ́ àti Ẹ̀sìn nípa omi ===
[[Fáìlì:River-SideShrineAndSacredGroveOfOsun.jpg|thumb|228x228px|Ojúbọ Ọ̀ṣun létí Odò Ọ̀ṣun ]]
Nínú ẹ̀sìn púpọ̀, wọ́n ka omi sí ohun mímọ́. Lílo omi fún ìmọ́ra wà nínú àwọn ẹ̀sìn mélòó kan, bí àpẹẹrẹ: [[Ìmàle|Ẹ̀sìn Ìmàle]], [[Ẹ̀sìn Krístì|Ẹ̀sìn Kírísítì]], [[Ìsìn Júù]], [[Ìṣẹ̀ṣe]], [[Ẹ̀sìn Híńdù]] àti bẹ́ẹ̀ bẹ́ẹ̀ lọ. Ní ẹ̀sìn Kírísítì, wọ́n máa ń ṣe ''ìrìbọmi'' gẹ́gẹ́ bíi ''ìyàsímímọ́''. Ẹ̀sìn Ìmàle ń ṣe ''ghusl'' kí wọ́n tó gbàdúrà. <ref name="Odozor 2019">{{cite web | last=Odozor | first=Paulinus Ikechukwu | title=The Essence of African Traditional Religion | website=Church Life Journal | date=2019-02-21 | url=https://churchlifejournal.nd.edu/articles/the-essence-of-african-traditional-religion/ | access-date=2021-04-10}}</ref>

Ní Ìṣẹ̀ṣe, àwọn [[òrìṣà]] olómi wà. Àwọn tí wọ́n ń sìn wọ́pọ̀ jù lọ jẹ́: [[Ọ̀ṣun]], [[Yemọja]] àti [[Olókun]]. Òrìṣà Ọ̀ṣun àti Yemọja jẹ́ obìnrin, ṣùgbọ́n Olókun ò jẹ́ obìnrin tàbí ọkùnrin. Orúkọ ''Odò Ọ̀ṣun'' tó wà ní [[Ìpínlẹ̀ Ọ̀ṣun]] ni wọ́n fàyọ láti orúkọ òrìṣà yẹn. Odò Ọ̀ṣun ni àwọn olùjọ̀sìn Ọ̀ṣun máa ń ṣayẹyẹ Ọ̀ṣun Òṣogbo lọ́dọọdún.

{{ekunrere}}

==Àwọn ìtọ́ka sí==
{{commons|Category:Water}}
[[Ẹ̀ka:Omi]]