Ẹ wo àmì-ọ̀rọ̀ fún Ẹ̀tọ́ ọmọ ènìyàn ní orílẹ̀-èdè Nàìjíríà

{{short description|Constitutional human rights}}{{Use dmy dates|date=September 2016}}{{multiple issues|{{more citations needed|date=September 2015}}
{{undue weight|date=September 2015}}
{{unreliable sources|date=September 2015}}}}{{Politics of Nigeria}}
Ìwé-òfin ọdún 1999 ni ó ń dáàbòbò '''Ẹ̀tọ́ ọmọ ènìyàn ní orílẹ̀-èdè Nàìjíríà Human rights in Nigeria'''.<ref>{{Cite journal|last=Amnesty International Nigeria|date=2019|title=Nigeria : Human Rights Agenda|url=https://www.justice.gov/eoir/page/file/1168876/download&ved=2ahUKEwjypYKt4qfuAhUJZcAKHflOA_4QFjASegQIChAB&usg=AOvVaw225OVr6XIURwPLofYYjpU6|journal=Amnesty International Nigeria|volume=|pages=|via=Amnesty}}{{Dead link|date=September 2023 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> Nígbà tí orílẹ̀-èdè [[Nigeria|Nàìjíríà]] tí ṣe àwọn àtúnṣe gbòógì nínú [[Human rights|ẹ̀tọ́ ọmọ ènìyàn]] ní abẹ́ ìwé-òfin yìí, àjọ [[United States' Country Reports on Human Rights Practices|Àbọ̀ àwọn Ẹ̀tọ́ Ọmọ Ẹnìyàn ní orílẹ̀-èdè America]] ti ọdún 2012 ṣe àfihàn àwọn ibi tó nílò àtúnṣe èyí tó jẹ́:<ref>Bureau of Democracy, Human Rights and Labor. Human Rights Practices for 2012. 2012.</ref> ọṣẹ́ tí àwọn ẹgbẹ́ [[Boko Haram]], ìṣekúpani láti ọwọ́ àwọn ọmọ-ogun ìjọba, àìsí ìdọ́gbà ní àárín ẹgbẹ́ àti ìṣòro pẹ̀lú  [[Freedom of speech|òmìnira àti sọ̀rọ̀]]. Èsì àgbáyé ti Àjọ [[Human Rights Watch|Tó ń mójútó Ẹ̀tó ọmọ ènìyàn]] tí ọdún 2015  fihàn pé wàhálà tí àwọn ẹgbẹ́[[Boko Haram]] ti pọ̀jù, dídẹ́kún ẹ̀tọ́ [[LGBT|LGBTIQ]] àti pé  jẹgúdújẹrá àwọn ìjọba pẹ̀lú àwọn ohun tí ó ń tẹ́ḿbẹ́lú ìpò [[Human rights|Ẹ̀tọ́ ọmọ ènìyàn]] in [[Nigeria]].<ref name=":0" />

== Ìtàn láti ìgbà òmìnira. ==
Ní àsìkò òmìnira [[Nigeria|Nàìjíríà]] ní ọdún 1960 tí ó sì padà sí ìjọ̀ba alágbádá ní ọdún 1999, olórí ìpínlẹ̀ méjì ní orílẹ̀-èdè ní, ẹni tí a dìbò yàn kan, arọ́pò ìjọba ológun kan, àti [[Coup d'état|coups d'état]] méje, èyí tó túmọ̀ sí  ìṣèjọba àwọn ológun lẹ́yìn tí wọ́n fí ipá gba agbára. Coup d'état jé ìjà tó bẹ́ sílẹ̀ láàárín olórí àwọn ológun tí wọ́n ṣàkóso àwọn ìpínlẹ̀ ní ètè àti gba agbára lọ́wọ́ wọ́n. Ó ṣeéṣe kó jẹ́ pé torí olórí náà jẹ́ oníwà ìbàjẹ́ tàbi kò mú ìlérí rẹ̀ ṣe ní àsìkò tó wà lórí òyè. Ní ọdún 1979, [[Nigeria|Nàìjíría]] fàyè gba ìjọba alágbádá láti lè dìpbò yan olórí rẹ̀ pẹ̀lú [[Ìwé-òfin|ìwé òfin]] titun.. Ìwé-òfin yìí fi ààyè gbá ẹ̀tọ́ ọmọ ènìyàn tí wọ́n máa ń tẹ̀mọ́lẹ̀.

Àsìkò Ọ̀gágun [[Ibrahim Babangida]], láàárín àwọn yòókù máa ń fi ẹ̀tọ́ ọmọ ènìyàn dú àwọn ará-ìlú.<ref>McCarthy-Arnolds,Eileen. "Africa, Human Rights, and the Global System: The Political Economy of Human Rights in a Changing World". 30 December 1993</ref>

== Àwọn ìtọ́ka sí ==