Ponna: Ìyàtọ̀ láàrin àwọn àtúnyẹ̀wò

Lát'ọwọ́ Wikipedia, ìwé ìmọ̀ ọ̀fẹ́
Content deleted Content added
Addbot (ọ̀rọ̀ | àfikún)
k Bot: Migrating 25 interwiki links, now provided by Wikidata on d:q47453 (translate me)
k replacing Unicode code points from the private range (U+E000 to U+F8FF) by the proper combining accents
Ìlà 9: Ìlà 9:
[[Itumo ponna]]
[[Itumo ponna]]


J.A Ògúnwálé (1992), ‘Àyèwò Àwon Afò Onítumò Pón-na nínú Àwon Ìwé kan nínú Èdè Yorùbá.’, Àpilèko fún Oyé Émeè, DALL, OAU, Ifè, Nigeria.
J.A Ògúnwálé (1992), ‘Àyẹ̀wò Àwọn Afọ̀ Onítumọ̀ Pọ́n-na nínú Àwọn Ìwé kan nínú Èdè Yorùbá.’, Àpilẹ̀kọ fún Oyé Ẹ́meè, DALL, OAU, Ifẹ̀, Nigeria.


AṢÀMỌ̀
ASÀMÒ
Pón-na inú àwon àsàyàn ìwé Yorùbá kan ni kókó ohun tí isé yìí dá lé lórí. Isé yìí tún se àlàyé lórí àjosepò ààrin Sàkání-Ìtumò, afò àti ìtumò nítorí pé bí atónà ni wón jé sí ara won. Bákan náà ni a pín àwon Pón-na tí a rí nínú àwon ìwé Yorùbá díèìsòrí. Èyìn èyí ni a wá se àfiwé pón-na pèlú àwon èyà Ìtumò mìíràn tó ń bá a sé orogún.
Pọ́n-na inú àwọn àṣàyàn ìwé Yorùbá kan ni kókó ohun tí iṣẹ́ yìí dá lé lórí. Iṣẹ́ yìí tún ṣe àlàyé lórí àjọṣepọ̀ ààrin Ṣàkání-Ìtumọ̀, afọ̀ àti ìtumọ̀ nítorí pé bí atọ́nà ni wọ́n jẹ́ sí ara wọn. Bákan náà ni a pín àwọn Pọ́n-na tí a rí nínú àwọn ìwé Yorùbá díẹ̀ìsọ̀rí. Ẹ̀yìn èyí ni a wá ṣe àfiwé pọ́n-na pẹ̀lú àwọn ẹ̀yà Ìtumọ̀ mìíràn tó ń bá a ṣé orogún.
A fi òròàwon omo Yorùbá tó ń lo èdè náà lénu wò kí ìtumò tí a ń fún afò tí àwa kà sí pón-na má baà dà bí àtorírò tiwa lásán. A wo àwon ìwé tí ó je mó ewì, òrò geere àti eré onítàn kí a lè baà kó gbogbo èyà ìwé Yorùbá já. Orí òsùwòn àjùmòse Kress àti Odell lórí ìsèdà òye-òrò ni a gbé isé yìí kà.
A fi ọ̀rọ̀àwọn ọmọ Yorùbá tó ń lo èdè náà lẹ́nu wò kí ìtumọ̀ tí a ń fún afọ̀ tí àwa kà sí pọ́n-na má baà dà bí àtorírò tiwa lásán. A wo àwọn ìwé tí ó jẹ mọ́ ewì, ọ̀rọ̀ geere àti eré onítàn kí a lè baà kó gbogbo ẹ̀yà ìwé Yorùbá já. Orí òṣùwọ̀n àjùmọ̀ṣe Kress àti Odell lórí ìṣẹ̀dà òye-ọ̀rọ̀ ni a gbé iṣẹ́ yìí kà.
A kíyèsí I wí pé àwon àkíyèsí tí ó je mó ti gírámà àti sèmáńtììkì máa ń pa ìtumò afò kan dà. A sì tún kíyèsí i wí pé ìlò àfikún èyán wà lára aáyan elédè láti pèsè sàkání-ìtumò. Isé yìí tún pín pón-na sí ìsòrí. Òsùwòn tí a lò ni àyè tí a bá àwon ibùba pón-na, Ìrísí Sàkání-ìtumò, Ìsèdá-òrò àti àbùdá odo ìtumò onípón-na. a rí i wí pé àbùdá pón-na kì í se ohun tó yé tawo-tògbèrì, a wá fi wé àwon orísìí èyà-ìtumò mìíràn bíi gbólóhùn aláìlárògún, èdà òye-òrò, ààrò àti gbólóhùn aláìnítumò-pàtó. Isé yìí rí i wí pé ara àbùdá èdè ni àwon pón-na kan jé, ó lè má jé àmì àìgbédè-tó olùsòrò. Èyí mú kí a tóka àkotó tó péye, Ìsèdà òyè òrò àti ìlò sàkání-ìtumò gégéogbón ìyoní-pón-na.
A kíyèsí I wí pé àwọn àkíyèsí tí ó jẹ mọ́ ti gírámà àti sẹ̀máńtììkì máa ń pa ìtumọ̀ afọ̀ kan dà. A sì tún kíyèsí i wí pé ìlò àfikún ẹ̀yán wà lára aáyan elédè láti pèsè ṣàkání-ìtumọ̀. Iṣẹ́ yìí tún pín pọ́n-na sí ìsọ̀rí. Òṣùwọ̀n tí a lò ni àyè tí a bá àwọn ibùba pọ́n-na, Ìrísí Ṣàkání-ìtumọ̀, Ìṣẹ̀dá-ọ̀rọ̀ àti àbùdá odo ìtumọ̀ onípọ́n-na. a rí i wí pé àbùdá pọ́n-na kì í ṣe ohun tó yé tawo-tọ̀gbẹ̀rì, a wá fi wé àwọn oríṣìí ẹ̀yà-ìtumọ̀ mìíràn bíi gbólóhùn aláìlárògún, ẹ̀dà òye-ọ̀rọ̀, ààrọ̀ àti gbólóhùn aláìnítumọ̀-pàtó. Iṣẹ́ yìí rí i wí pé ara àbùdá èdè ni àwọn pọ́n-na kan jẹ́, ó lè má jẹ́ àmì àìgbédè-tó olùsọ̀rọ̀. Èyí mú kí a tọ́ka àkọtọ́ tó péye, Ìṣẹ̀dà òyè ọ̀rọ̀ àti ìlò ṣàkání-ìtumọ̀ gẹ́gẹ́ọgbọ́n ìyọní-pọ́n-na.
A fi orí isé yìí tì si ibi wí pé kì í se gbogbo ìgbà ni pón-na máa ń jé àkómérè fún àsoyé àti àgbóyé. Èyí ló sún wa dé ibi pé kí a se àlàyé díè lórí ìlò tí a ń lo pón-na láwùjo gégé bí ó se hàn nínú àwon ìwé tí a sàyàn
A fi orí iṣẹ́ yìí tì si ibi wí pé kì í ṣe gbogbo ìgbà ni pọ́n-na máa ń jẹ́ àkómẹ́rẹ̀ fún àsọyé àti àgbọ́yé. Èyí ló sún wa dé ibi pé kí a ṣe àlàyé díẹ̀ lórí ìlò tí a ń lo pọ́n-na láwùjọ gẹ́gẹ́ bí ó ṣe hàn nínú àwọn ìwé tí a ṣàyàn

Àtúnyẹ̀wò ní 13:53, 13 Oṣù Kẹ̀sán 2017

J.A. Ogunwale

Ogunwale

Itumo

Ponna

Itumo ponna

J.A Ògúnwálé (1992), ‘Àyẹ̀wò Àwọn Afọ̀ Onítumọ̀ Pọ́n-na nínú Àwọn Ìwé kan nínú Èdè Yorùbá.’, Àpilẹ̀kọ fún Oyé Ẹ́meè, DALL, OAU, Ifẹ̀, Nigeria.

AṢÀMỌ̀

Pọ́n-na inú àwọn àṣàyàn ìwé Yorùbá kan ni kókó ohun tí iṣẹ́ yìí dá lé lórí. Iṣẹ́ yìí tún ṣe àlàyé lórí àjọṣepọ̀ ààrin Ṣàkání-Ìtumọ̀, afọ̀ àti ìtumọ̀ nítorí pé bí atọ́nà ni wọ́n jẹ́ sí ara wọn. Bákan náà ni a pín àwọn Pọ́n-na tí a rí nínú àwọn ìwé Yorùbá díẹ̀ sí ìsọ̀rí. Ẹ̀yìn èyí ni a wá ṣe àfiwé pọ́n-na pẹ̀lú àwọn ẹ̀yà Ìtumọ̀ mìíràn tó ń bá a ṣé orogún.

A fi ọ̀rọ̀ wá àwọn ọmọ Yorùbá tó ń lo èdè náà lẹ́nu wò kí ìtumọ̀ tí a ń fún afọ̀ tí àwa kà sí pọ́n-na má baà dà bí àtorírò tiwa lásán. A wo àwọn ìwé tí ó jẹ mọ́ ewì, ọ̀rọ̀ geere àti eré onítàn kí a lè baà kó gbogbo ẹ̀yà ìwé Yorùbá já. Orí òṣùwọ̀n àjùmọ̀ṣe Kress àti Odell lórí ìṣẹ̀dà òye-ọ̀rọ̀ ni a gbé iṣẹ́ yìí kà.

A kíyèsí I wí pé àwọn àkíyèsí tí ó jẹ mọ́ ti gírámà àti sẹ̀máńtììkì máa ń pa ìtumọ̀ afọ̀ kan dà. A sì tún kíyèsí i wí pé ìlò àfikún ẹ̀yán wà lára aáyan elédè láti pèsè ṣàkání-ìtumọ̀. Iṣẹ́ yìí tún pín pọ́n-na sí ìsọ̀rí. Òṣùwọ̀n tí a lò ni àyè tí a bá àwọn ibùba pọ́n-na, Ìrísí Ṣàkání-ìtumọ̀, Ìṣẹ̀dá-ọ̀rọ̀ àti àbùdá odo ìtumọ̀ onípọ́n-na. a rí i wí pé àbùdá pọ́n-na kì í ṣe ohun tó yé tawo-tọ̀gbẹ̀rì, a wá fi wé àwọn oríṣìí ẹ̀yà-ìtumọ̀ mìíràn bíi gbólóhùn aláìlárògún, ẹ̀dà òye-ọ̀rọ̀, ààrọ̀ àti gbólóhùn aláìnítumọ̀-pàtó. Iṣẹ́ yìí rí i wí pé ara àbùdá èdè ni àwọn pọ́n-na kan jẹ́, ó lè má jẹ́ àmì àìgbédè-tó olùsọ̀rọ̀. Èyí mú kí a tọ́ka àkọtọ́ tó péye, Ìṣẹ̀dà òyè ọ̀rọ̀ àti ìlò ṣàkání-ìtumọ̀ gẹ́gẹ́ bí ọgbọ́n ìyọní-pọ́n-na.

A fi orí iṣẹ́ yìí tì si ibi wí pé kì í ṣe gbogbo ìgbà ni pọ́n-na máa ń jẹ́ àkómẹ́rẹ̀ fún àsọyé àti àgbọ́yé. Èyí ló sún wa dé ibi pé kí a ṣe àlàyé díẹ̀ lórí ìlò tí a ń lo pọ́n-na láwùjọ gẹ́gẹ́ bí ó ṣe hàn nínú àwọn ìwé tí a ṣàyàn