Ẹ wo àmì-ọ̀rọ̀ fún Ẹ̀wà

[[File:Gardener Holding Heirloom Calypso Beans (aka Yin Yang).jpg|thumb|Ẹ̀wà]]
[[File:Painted Pony Bean.JPG|thumb|"Painted Pony" dry bean (''[[Phaseolus vulgaris]]'')]]
[[File:Bean-lubia.jpg|thumb|Bean plant]]
[[File:Beans and plantain.jpg|thumb|Beans and plantain]]

'''Ẹ̀wà''' ni ìkan lára àwọn igi eléso tí ó ń so ohun jíjẹ ẹlẹ́yọ, tí ènìyàn tàbí ẹranko lè jẹ gẹ́gẹ́ bí óúnjẹ. <ref>{{Cite web|url=https://www.choosemyplate.gov/eathealthy/vegetables/vegetables-beans-and-peas|title=Beans and peas are unique foods {{!}} ChooseMyPlate|website=www.choosemyplate.gov|access-date=2020-01-24}}</ref>
==Oríṣi Ọ̀nà tí a lè gbà jẹ ẹ̀wà==
Ọ̀nà tí a lè gbà láti sè tàbí jẹ ẹ̀wà pọ̀ jántì-rẹrẹ. Lára rẹ̀ ni: 
# Sísè lásán 
# Sísèé pẹ̀lú àwọn ohun jíjẹ mìíràn bí [[Iṣu]], [[àgbàdo]], [[ìrẹsì]], [[kókò]], [[ọ̀gẹ̀dẹ̀]] yálà díndín tàbí bíbọ̀ àti bẹ́ẹ̀ bẹ́ẹ̀ lọ.
# A lè fi ẹ̀wà ṣe [[mọ́ímọ́í]] àti [[àkàrà]] àti ọ̀nà mìíràn tí kálukú bá tún mọ̀ tí wọn lè lòó sí. 
#A lè fi ẹ̀wà se [[ọbẹ̀]] ìbílẹ̀ tí a ń pè ní [[gbẹ̀gìrì]]  <ref>{{cite web |last1=Clark |first1=Mellisa |title=How to Cook Beans |url=https://cooking.nytimes.com/guides/21-how-to-cook-beans |website=New York Times Cooking |publisher=New York Times |accessdate=3 January 2020}}</ref>

==Gbígbìn àti kíkórè ẹ̀wà==
[[File:Field beans near Pendomer - geograph.org.uk - 1463701.jpg|thumb|right|Field beans (broad beans, ''[[Vicia faba]]''), ready for harvest]]
Yàtọ̀ sí àwọn óuńjẹ akẹgbẹ́ ẹ̀wà tókù, ẹ̀wà ní tirẹ̀ jẹ́ ohun eléso tí ó nílò ooru tàbí oòrun gbígbóná láti dàgbà. Kí ẹ̀wà tó lè dàgbà débi tí yóò tó kórè, yóò lò tó ọjọ́ Márùndínlọ́gọ́ta sí ọgọ́ta ọjọ́ kí ó tó lè ṣe é kórè lóko. <ref>{{cite book|url=https://books.google.com/?id=zWW4AQAAQBAJ&pg=PA452&dq=bean+maturity+55%E2%80%9360+days#v=onepage&q&f=false|title=Early Named Soybean Varieties in the United States and Canada: Extensively Annotated Bibliography and Sourcebook|first1=William|last1=Shurtleff|first2=Akiko|last2=Aoyagi|date=1 October 2013|publisher=Soyinfo Center|accessdate=18 November 2017|via=Google Books|isbn=9781928914600}}</ref>
Níbẹ̀rẹ̀ ìdàgbàsókè rẹ̀, èpo tàbi pádi rẹ̀ yóò wà ní àwọ̀ ewé mìnìjọ̀, nígbá tí ó bá tún ìdàgbàsókè díẹ̀ si, pádi rẹ̀ yóò di àwọ̀ pípọ́n rẹ́súrẹ́sú, nígbà tí àwọ rẹ̀ yóò di dúdú nígbà tí ó bá gbó tán. Púpọ̀ ẹ̀wà ni ó ma ń nílò ìrànlọ́wọ́ igi lnítòsí wọn láti fi gbéra sókè, àmọ́, ẹ̀wà [[ṣèsé]] kìí nílò ìrànwọ́ kankan láti fi dàgbà rárá.<ref>{{cite book|url=https://books.google.com/?id=6O4sOoTqV60C&pg=PA114&dq=native+americans+corn+beans+squash#v=onepage&q&f=false|title=New York Yesterday & Today|first=Meg|last=Schneider|publisher=Voyageur Press|accessdate=18 November 2017|via=Google Books|isbn=9781616731267}}</ref>
<ref>{{cite web|url=https://www.microscopy-uk.org.uk/mag/artdec13macro/Gerhardt_Final.pdf|title=The Germination Of a Bean|website=Microscopy-uk.org.uk|accessdate=18 November 2017}}</ref>
[[File:Bean creeper.jpg|thumb|left|Bean creeper]]







==Àwọn ítọ́kasí==
{{Reflist}}

[[Ẹ̀ka:Óúnjẹ eléso]]
[[Ẹ̀ka:Àwọn ohun ọ̀gbìn jíjẹ]]