Èso ìbẹ́pẹ
Taxonomy not available for Carica; please create it automated assistant
| Ìbẹ́pẹ | |
|---|---|
| |
| Plant and fruit, from Koehler's Medicinal-Plants (1887) | |
| Ipò ìdasí | |
| Ìṣètò onísáyẹ́nsì [ edit ] | |
| Irú: | Template:Taxonomy/CaricaC. papaya
|
| Ìfúnlórúkọ méjì | |
| Template:Taxonomy/CaricaCarica papaya | |
Èso Ìbẹ́pẹ ( /pəˈpaɪə/, US /pəˈpɑːjə/), ( /pəˈpɔː/[3]) tàbí ( /ˈpɔːpɔː/[3])[4] ni ó jẹ́ ohun ọ̀gbìn eléso tí ó jẹ́ ìkan lára ẹbi Carica papaya, èyí tí ó jẹ́ gbajúgbajà nínú àwọn ẹ̀yà èsò genus Carica tí wọ́n jẹ́ mọ́kànlélógún nínú ẹbí Caricaceae.[5] Ìlú Mesoamerica ni wọ́n ti kọ́kọ̀ ṣàwárì rẹ̀ tí wọ̀n sì gbìnín, tí ó fi wá wà káàkiri orílẹ̀ àgbáyè pátá lóde òní. [6][7] Ní ọdún 2020, orílẹ̀-èdè Índíà ni ó jẹ́ orílẹ̀-èdè tí ó pèsè èso ìbẹ́pẹ tí ó pọ̀ jùlọ ní orílẹ̀ àgbáyé pẹ̀lú ìdá méjìlélógójì (42%).
Bí orúkọ rẹ̀ ṣe wáyé[àtúnṣe | àtúnṣe àmìọ̀rọ̀]
Gbólóhùn papaya ni wọ́n yọ láti ara èdè Arawak tí ó jẹ́ ẹ̀ka èdè Spanish.[8] Orúkọ rẹ̀ yí tí wọ́n pè ní papaya ni ó jẹ́ orúkọ tí ohun ọ̀gbìn eléso yí ń jẹ́ gan an. Àmọ́, orúkọ tí ó bá bá àwùjọ kọ̀ọ̀kan mu ni wọ́n lè pe èso náà.[6][9]
Bí ó ṣe rí[àtúnṣe | àtúnṣe àmìọ̀rọ̀]
Ìbẹ́pẹ jẹ́ igi eléso tí ó ma ń ní ojú kékèké tí ewé ń gbà hù lára rẹ̀, ó ma ń ga tó ìwọ̀n bàtà 5–10 m (16–33 ft), tí àwọn ewé rẹ̀ náà sì ma ń gùn sókè ní tẹ̀lé-ǹ-tẹ̀lé láti àárín lọ sí òkè igi náà pátá pàtá. Apá ìsàlẹ̀ igi ìbẹ́pẹ sábà ma ń jẹ́ ojú ogbẹ́ tí ewé ti hù tẹ́lẹ̀ tàbí ojú ibi tì èso rẹ̀ ti hù sí làra rẹ̀ nìgbà kan rí. Àwon ewé igi ìbẹ́pẹ ma ń fẹ̀ tó ìwọ̀n bàtà 50–70 cm (20–28 in), ewé rẹ sì ma ń ní ẹ̀ka méje ọ̀tọ̀ọ̀tọ̀, ó ma ń dán lójù, ó sì ma ń rí hàra-hàra lẹ́yìn.
-
Ìbẹ́pẹ tí ó .sẹ̀ṣẹ̀ ń hù -
Ẹ̀ka igi ìbẹ́pẹ -
Ewé igi ìbẹ́pẹ
Òdòdó rẹ̀[àtúnṣe | àtúnṣe àmìọ̀rọ̀]
Irisi meji ni ododo ibẹpẹ ma n ni, akọkọ ma n ri sọọrọ, yoo si la si ọna marun un nigba ti o ba fẹ di ewe, eyi tumọ si wipe akọ ni ibẹpẹ naa. Irisi ẹlẹkeji ni wipe, ododo rẹ yoo ri roboto, oun naa yoo si pin si ọna marun un nigba ti o be fe di ewe tabi eso, yoo si sunmo abẹ eka igi naa daada, eyi tumọ si wipe abo ni irufẹ ibẹpẹ bẹẹ yoo jẹ.[10]:235 Atakọ atabo ibẹpẹ, aarin meji igi ati ẹka ewe ni awọn mejeeji yoo ti jade. Akọ ibẹpẹ ni tirẹ kii so eso kankan, o kan ma n ni ododo to pọ ni tirẹ ni, bakan naa ni abo rẹ kii n so eso pupọ ni tirẹ. Abo ibẹpẹ ni ododo lanu ni aṣalẹ ti wọn si ma n mu oorun adidun jade nigba ti iri ba sẹ si wọn ni alẹ́. [11]
-
Òdòdó/ẹtúntún ìbẹ́pẹ -
Òdòdó abo ìbẹ́pẹ ìkínní -
Òdòdó akọ ìbẹ́pẹ -
Òdòdó abo ìbẹ́pẹ ìkejì -
Kúrú èso ìbẹ́pẹ
Àwọn ìtọkasí[àtúnṣe | àtúnṣe àmìọ̀rọ̀]
- ↑ Àdàkọ:Cite iucn
- ↑ "Carica papaya L.". U.S. National Plant Germplasm System. 9 May 2011. Retrieved 5 September 2017.
- ↑ 3.0 3.1 "Papaw". Collins Dictionary. n.d. Retrieved 25 April 2014.
- ↑ In North America, papaw or pawpaw usually means the plant belonging to the Annonaceae family or its fruit. Ref.: Merriam-Webster's Collegiate Dictionary (2009), published in United States.
- ↑ "Carica L.". World Flora Online. World Flora Consortium. 2022. Retrieved 17 November 2022.
- ↑ 6.0 6.1 Morton, Julia F. (1987). "Papaya; In: Fruits of Warm Climates". Purdue University Center for New Crops and Plant Products. pp. 336–346. Retrieved 27 October 2023.
- ↑ Chávez-Pesqueira, Mariana; Núñez-Farfán, Juan (1 December 2017). "Domestication and Genetics of Papaya: A Review". Frontiers in Ecology and Evolution 5. doi:10.3389/fevo.2017.00155.
- ↑ Àdàkọ:OEtymD
- ↑ Àdàkọ:OEtymD
- ↑ Ronse De Craene, L.P. (2010). Floral diagrams: an aid to understanding flower morphology and evolution. Cambridge: Cambridge University Press. ISBN 978-0-521-49346-8. https://books.google.com/books?id=24p-LgWPA50C.
- ↑ "Tree Directory". One Million Trees. 2022-07-25. Retrieved 2023-12-13.