Inisa

Inisa
Inisa
	Osun State
	ìlú inisa
Government
• Type	Ijoba araalu
Population
• Total	180,533

ìlú inisa jẹ́ ìlú ní Ìpínlẹ̀ Osun ní gúúsù ìwọ̀ oòrùn Nàìjíríà. O wa ni agbegbe aṣa ati ẹbi Yoruba ti orilẹ-ede naa, o si jẹ aarin iṣowo fun koko ati awọn ọja ogbin miiran ti a dagba ni agbegbe ti o wa nitosi. Iye eniyan rẹ ni ọdun 2007 jẹ 180,553.^[1] Àjọṣe àwọn ọmọ ogun ni Inisa ti wà látìgbà pípẹ́ sẹ́yìn. O ti kopa jinna ninu igbadun fun igbesi aye ti ẹya Yoruba lakoko akoko awọn ogun laarin awọn ara ati ni pataki, lakoko awọn ikọlu ati awọn igbejade ti awọn Fulani si Yorubaland ni ọdun 19. Àwọn èèyàn ìlú Inisa ló ń kópa nínú ogun tó ń jà. Wọn ja ogun Osogbo ti 1840, Ogun Jalumi ti 1878, Ofa ogun (1886-1890) ati Daparu ogun. Ogun Ofa jẹ abajade ifẹ Ilorin-fulani lati gbẹsan ikuna wọn ni Jalumi lori Ofa ati awọn ilu aladugbo. Ogun náà wáyé nígbà ìjọba Oba Oloyede Ojo, Otepola 1. Wọ́n gbé ìlú Ofa kọ́ fún ọdún bíi mélòó kan kí wọ́n tó kọ́ ìlú náà ní nǹkan bí ọdún 1890. Ogun Daparu ló wá yọrí sí ìkọ̀sí Ofa. Àwọn Fulani ní láti kó gbogbo ìlú àti abúlé tó wà láàárín Ofa àti Osogbo jọ, kí wọ́n sì mú wọn wá sábẹ́ àkóso àwọn Fulani tó wà ní Ilorin. Wọ́n ń bá a lọ láti máa gbéjà ko àwọn èèyàn náà, kí wọ́n máa gbéjà kò wọ́n, kí wó́n sì máa bá wọn jagun. Ìnìkan ṣoṣo ni Inisa tó nígboyà tó fi lè dojú kọ àwọn ọmọ ogun Fulani, nítorí pé àwọn ìlú àtàwọn abúlé yòókù ti di aṣálẹ̀, ó sì ń wá ibi ìsádi ní àgọ́ ogun Ibadan ní Ikirun.

Orukọ Olori Olori ti ilu naa lati ọdun 1978 ni Oba Joseph Oladunjoye Oyedele, Fasikun II, JP.^[2]

Àwọn èèyàn tó ṣeyebíye[àtúnṣe | àtúnṣe àmìọ̀rọ̀]

Òfin tó ti kú Tayo Adediran: Òfin tó kọ́kọ́ wá láti ìlú Inisa tó sì tún wá sí ìlú náà fún ọ̀pọ̀ ọdún. Ààrẹ Ààrẹ Ìgbìmọ̀ Ìrànlọ́wọ́ Òfin Nàìjíríà

Ògbìn Omoniyi Adewoye - Ògbìn Ìtàn, Àgbà Ààrẹ, Yunifásítì Ibadan
Ògbìgbìn Labode Popoola - Ògbìgba Ìjìnlẹ̀ Ìjìnlẹ̀ Ìjìnlé Òko/Ìdàgbàsókè Àtúnṣe, Yunifásítì Ibadan. VC Osun State University, Osogbo.^[3]
Ògbìmọ̀wé Joseph Adegoke - Ògbìmọ̀ Ẹ̀kọ́ Ìjìnlẹ̀ Ògbì, Yunifásítì Obafemi Awolowo, Ile Ife
Ọjọgbọn Debo Adeyewa - Igbakeji Alakoso, University Redeemer of Nigeria (RUN), Ede, Osun State.
Ògbìgbìn Tunde Babawale - Olùdarí CBAAC, Ọ̀gá àgbà, Ẹ̀ka Ìṣòro Àwọn Ọmọ Ìwé, Yunifásítì Lagos.
Ògbẹni Duro Adeleke - Òǹkọ̀wé ìwé Yorùbá tó ń gbéni ró, olùkọ́ ẹ̀kọ́ nípa àwọn ẹ̀rọ̀, Yunifásítì Ibadan.
Ìyáàfin Stella Oluyemisi Soola - Olùdarí Àkọlé (Àwọn Ẹ̀kọ́), Yunifásítì Ibadan.
Wá, wọ́n ń ṣe é. Olusegun Ojo - Olùkọ̀wé, Yunifásítì Adeleke, Ede.
Ọ̀jọ̀gbọ́n Grace 'Toyin Tayo - Olùdarí, Ìwádìí & Ìjọpọ̀ Àgbáyé, Yunifásítì Babcock.
Ọjọgbọn Remi Olagunju - Oludari Ẹka Ọkọ-ọkọ, FUT, Minna, Ipinle Niger.
Dókítà Ademola Oyinlola - Olùdarí Ààrẹ, Ọ̀sún State Polytechnic, Esa Oke.
Ògbìmọ̀wé Michael Afolabi - Ògbìmọ̀ Ẹ̀kọ́ Ìwéwé & Ìmọ̀ Ìròyìn, Yunifásítì Uyo.
Prince/Dr Oyenike Abiodun Okunoye- Olùkọ́ àgbà iléèwé girama akọkọ ni inisa
Ọ̀gbẹ́ni Kunle Alao

Awọn itọkasi[àtúnṣe | àtúnṣe àmìọ̀rọ̀]

Ghg

↑ The World Gazetteer". Archived from the original
↑ "Ẹda pamosi". Archived from the original on 2023-10-14. Retrieved 2024-02-06.
↑ Ademiju, Adewumi; Admin, New Telegraph (2023-04-20). "Ex-VC Advocates Fund Mechanisms For Sustainable Development". New Telegraph. Retrieved 2024-02-06.

Ita ìjápọ[àtúnṣe | àtúnṣe àmìọ̀rọ̀]

Page Module:Coordinates/styles.css has no content.7°59′N 4°39′E / 7.983°N 4.650°E / 7.983; 4.650

[1] The World Gazetteer". Archived from the original

[2] "Ẹda pamosi". Archived from the original on 2023-10-14. Retrieved 2024-02-06.

[3] Ademiju, Adewumi; Admin, New Telegraph (2023-04-20). "Ex-VC Advocates Fund Mechanisms For Sustainable Development". New Telegraph. Retrieved 2024-02-06.

[1]

[2]

[3]