Jump to content

Ofin ti gbogbo eniyan

Lát'ọwọ́ Wikipedia, ìwé ìmọ̀ ọ̀fẹ́
Public law

Ofin ilu jẹ apakan ti ofin ti o ṣe akoso awọn ibatan ati awọn ọran laarin awọn eniyan ofin ati ijọba kan, [1] laarin awọn ile-iṣẹ oriṣiriṣi laarin ipinlẹ kan, laarin awọn ẹka oriṣiriṣi ti ijọba, [2] ati awọn ibatan laarin awọn eniyan ti o ni ifiyesi taara si awujo. Ofin gbogbo eniyan ni ofin t’olofin, ofin iṣakoso, ofin owo-ori ati ofin ọdaràn, [1] ati gbogbo ofin ilana . Awọn ofin nipa awọn ibatan laarin awọn ẹni-kọọkan jẹ ti ofin ikọkọ .

Awọn ibatan ofin ti gbogbo eniyan n ṣakoso jẹ aibaramu ati aidogba. Awọn ara ijọba (aarin tabi agbegbe) le ṣe awọn ipinnu nipa awọn ẹtọ eniyan. Sibẹsibẹ, gẹgẹbi abajade ti ẹkọ ofin-ofin, awọn alaṣẹ le ṣe nikan laarin ofin ( secundum et intra legem ). Ijọba gbọdọ gbọràn si ofin. Fun apẹẹrẹ, ara ilu ti ko ni idunnu pẹlu ipinnu ti aṣẹ iṣakoso le beere fun ile-ẹjọ fun atunyẹwo idajọ .

Iyatọ laarin ofin ti gbogbo eniyan ati ofin ikọkọ ti wa pada si ofin Romu, nibiti Ulpian amofin Roman ( c. 170 – 228) ti kọkọ ṣe akiyesi rẹ. [3] O je nigbamii </link> gba  lati ni oye awọn ilana ofin mejeeji ti awọn orilẹ-ede ti o faramọ aṣa atọwọdọwọ ofin ilu, ati ti awọn ti o faramọ aṣa-ofin .

Awọn aala laarin ofin ilu ati ofin ikọkọ kii ṣe nigbagbogbo ko o. Ofin lapapọ ko le pin daradara si “ofin fun Ipinle” ati “ofin fun gbogbo eniyan miiran”. Bii iru bẹẹ, iyatọ laarin ofin gbogbo eniyan ati ikọkọ jẹ iṣẹ ṣiṣe pupọ ju ti otitọ lọ, titọ awọn ofin ni ibamu si iru agbegbe ti awọn iṣẹ ṣiṣe, awọn olukopa, ati awọn ifiyesi akọkọ ti o baamu dara julọ. [2] Eyi ti funni ni awọn igbiyanju lati fi idi oye imọ-jinlẹ kan fun ipilẹ ofin gbogbo eniyan.

Itan ti ofin gbangba

[àtúnṣe | àtúnṣe àmìọ̀rọ̀]

Iyatọ laarin ofin ti gbogbo eniyan ati ti ikọkọ ni akọkọ ṣe nipasẹ adajọ Roman Ulpian, ẹniti o jiyan ni Awọn ile-ẹkọ (ninu aye ti Justinian ti fipamọ sinu <i id="mwOw">Digest</i> ) pe “[p] ofin ti o ni aṣẹ ni eyiti o bọwọ fun idasile ti ijọba ijọba Romu, ikọkọ. eyi ti o bọwọ fun awọn anfani ti olukuluku, diẹ ninu awọn ọrọ jẹ ti gbogbo eniyan ati awọn miiran ti anfani ikọkọ. Síwájú sí i, ó túmọ̀ òfin gbogbo ènìyàn gẹ́gẹ́ bí òfin nípa àwọn ọ̀ràn ẹ̀sìn, ipò àlùfáà, àti àwọn ọ́fíìsì Ìjọba. [4] Ofin Romu loyun ti ofin gẹgẹbi onka awọn ibatan laarin eniyan ati eniyan, eniyan ati ohun, ati eniyan ati Ilu. Ofin ti gbogbo eniyan ni igbehin ti awọn ibatan mẹta wọnyi. [5] Sibẹsibẹ, awọn agbẹjọro Romu ṣe ifarabalẹ diẹ si agbegbe yii, ati dipo idojukọ lori awọn agbegbe ti ofin ikọkọ. O jẹ, sibẹsibẹ, ti o ṣe pataki julọ ni awujọ Teutonic, gẹgẹbi a ti ṣe akiyesi nipasẹ akọwe ofin German Otto von Gierke, ti o ṣe apejuwe awọn Teutons gẹgẹbi awọn baba ti ofin ilu. [6]

Yiya laini laarin ofin ilu ati ti ikọkọ ni ibebe ṣubu kuro ninu ojurere ni ẹgbẹrun ọdun ti o tẹle, [5] botilẹjẹpe, gẹgẹbi Ernst Kantorowicz ṣe akiyesi, awọn onidajọ igba atijọ rii ibakcdun pẹlu ero inu Romu ti res publica ti o wa ninu itan-akọọlẹ ofin ti awọn ọba meji awọn ara . [7] Bí ó ti wù kí ó rí, àwọn onímọ̀ ọgbọ́n orí ní àkókò yìí jẹ́ àwọn onímọ̀ ẹ̀kọ́-ìsìn tí wọ́n ń ṣiṣẹ́ ní abẹ́ àkóso Òfin Canon, àti pé dípò bẹ́ẹ̀, wọ́n bìkítà nípa ìyàtọ̀ láàárín òfin àtọ̀runwá, òfin àdánidá, àti òfin ènìyàn . [8] Iyapa ti “gbangba/ikọkọ” ni ofin kii yoo pada titi di ọdun 17th ati 18th. Nipasẹ ifarahan ti orilẹ-ede-ipinlẹ ati awọn imọran titun ti ọba-alaṣẹ, awọn imọran ti ijọba gbangba ti o han gbangba bẹrẹ lati ṣabọ. Bibẹẹkọ, awọn iṣeduro ti awọn ọba, ati awọn ile igbimọ aṣofin nigbamii, si agbara ti ko ni ihamọ lati ṣe ofin ru awọn igbiyanju lati fi idi aaye ikọkọ ti o han gbangba ti yoo ni ominira lati fọwọkan agbara Ijọba ni ipadabọ. [9]

Ofin ti gbogbo eniyan ni ofin ilu ati awọn sakani ofin ti o wọpọ

[àtúnṣe | àtúnṣe àmìọ̀rọ̀]

Ni aṣa, pipin laarin ofin ilu ati ikọkọ ni a ti ṣe ni ipo ti awọn eto ofin ti a rii ni Continental Europe, eyiti gbogbo awọn ofin rẹ ṣubu laarin aṣa ti ofin ilu . Bibẹẹkọ, pipin ti gbogbo eniyan / ikọkọ ko kan ni muna si awọn eto ofin ilu. Fi fun itẹnumọ ofin ti gbogbo eniyan lori awọn apakan ti Ipinle ti o jẹ otitọ ti gbogbo awọn eto ijọba ati ofin, awọn eto ofin ti o wọpọ jẹwọ, paapaa ti wọn ba ṣe bẹ laimọ, pe awọn iṣe eyiti o gbọdọ jẹ leewọ nipasẹ Ipinle ko nilo dandan ni eewọ fun awọn ẹgbẹ aladani. pelu. [5] Bii iru bẹẹ, awọn onimọwe nipa ofin ti n ṣalaye lori awọn ilana ofin ti o wọpọ, bii England [10] ati Kanada, [11] ti ṣe iyatọ yii paapaa.

Fun ọpọlọpọ ọdun, ofin gbogbo eniyan gba ipo alapin ni ofin European continental. Ni gbogbogbo, ofin ikọkọ ni a kà si ofin gbogbogbo . Ofin gbogbo eniyan, ni ida keji, ni a gba pe o ni awọn imukuro si ofin gbogbogbo yii. [5] O je ko titi idaji keji ti awọn ifoya ti àkọsílẹ ofin bẹrẹ lati mu a oguna ipa ni European awujo nipasẹ awọn constitutionalization ti ikọkọ ofin, bi daradara bi awọn idagbasoke ti Isakoso ofin ati orisirisi awọn iṣẹ-ṣiṣe awọn aaye ti ofin, pẹlu laala ofin, egbogi ofin, ati olumulo ofin . Botilẹjẹpe eyi bẹrẹ si blur awọn adayanri laarin awọn ofin ilu ati ti ikọkọ, ko ba ti iṣaaju jẹ. Dipo, o gbe ofin gbogbo eniyan ga lati ipo alapin rẹ nigbakan, pẹlu ifọwọsi pe diẹ ni o wa, ti o ba jẹ eyikeyi, awọn agbegbe ti ofin ti o ni ominira lati idasi ijọba ti o pọju. [5] Ni Ilu Italia, fun apẹẹrẹ, idagbasoke ti ofin gbogbogbo ni a kà si iṣẹ akanṣe ti ile-ipinlẹ, tẹle awọn imọran ti Vittorio Emanuele Orlando . Lootọ, ọpọlọpọ awọn agbẹjọro gbogbo eniyan ti Ilu Italia tun jẹ oloselu, pẹlu Orlando funrararẹ. [12] Ni bayi, ni awọn orilẹ-ede bii Faranse, [13] ofin gbogbo eniyan ni bayi tọka si awọn agbegbe ti ofin t’olofin, ofin iṣakoso, ati ofin ọdaràn .

Awọn agbegbe ti ofin ilu

[àtúnṣe | àtúnṣe àmìọ̀rọ̀]

Ni awọn ipinlẹ ode oni, ofin t’olofin gbe awọn ipilẹ ti ipinlẹ jade. Ju gbogbo rẹ lọ, o ṣe afihan ipo ti ofin ni iṣẹ-ṣiṣe ti ipinle - ilana ofin .

Ni ẹẹkeji, o ṣeto iru ijọba – bawo ni awọn ẹka oriṣiriṣi rẹ ṣe n ṣiṣẹ, bawo ni wọn ṣe yan tabi yan wọn, ati pipin awọn agbara ati awọn ojuse laarin wọn. Ni aṣa, awọn ipilẹ awọn eroja ti ijọba ni alaṣẹ, ile-igbimọ aṣofin ati idajọ .

Ati ni ẹẹta, ni apejuwe kini awọn ẹtọ eniyan ipilẹ, eyiti o gbọdọ ni aabo fun gbogbo eniyan, ati kini awọn ẹtọ ilu ati ti iṣelu siwaju si, o ṣeto awọn aala ipilẹ si ohun ti ijọba eyikeyi gbọdọ ati ko gbọdọ ṣe.

Ni ọpọlọpọ awọn sakani, ofin t’olofin ti wa ni ifisilẹ sinu iwe kikọ, Orileede, nigbakan papọ pẹlu awọn atunṣe tabi awọn ofin t’olofin miiran. Ni diẹ ninu awọn orilẹ-ede, sibẹsibẹ, iru iwe aṣẹ kikọ ti o ga julọ ko si fun awọn idi itan ati ti iṣelu – Ofin ti United Kingdom jẹ eyiti a ko kọ.

Ofin iṣakoso n tọka si ara ti ofin ti o ṣe ilana awọn ilana iṣakoso bureaucratic ati asọye awọn agbara ti awọn ile-iṣẹ iṣakoso. Awọn ofin wọnyi ni a fi ipa mu nipasẹ ẹka alase ti ijọba kan ju ti idajọ tabi awọn ẹka isofin (ti wọn ba yatọ si ni aṣẹ yẹn pato). Ara ofin yii ṣe ilana iṣowo kariaye, iṣelọpọ, idoti, owo-ori, ati bii. Eyi ni a rii nigbakan bi ipin ti ofin ilu ati nigba miiran a rii bi ofin gbogbogbo bi o ṣe n ṣe pẹlu ilana ati awọn ile-iṣẹ gbogbogbo

Iru ofin yii ni ninu ofin t’olofin, ofin owo-ori, ofin iṣakoso ati ofin ọdaràn.

Ofin owo-ori akọkọ di agbegbe ti ofin gbogbo eniyan ni ọrundun 17th, nitori abajade awọn imọ-jinlẹ tuntun ti ọba-alaṣẹ ti o bẹrẹ si farahan. Titi di akoko yii, awọn owo-ori ni a kà ni ẹbun labẹ ofin, ti a fi fun Ipinle nipasẹ oluranlọwọ aladani - ẹniti n san owo-ori. [14] O ti wa ni bayi bi agbegbe ti ofin ilu, bi o ṣe kan ibatan laarin awọn eniyan ati Ijọba.

O tumq si adayanri laarin ikọkọ ati àkọsílẹ ofin

[àtúnṣe | àtúnṣe àmìọ̀rọ̀]

Iyatọ atupale ati itan laarin ofin ilu ati ikọkọ ti farahan ni pataki ni awọn eto ofin ti Yuroopu continental . [5] Ní àbájáde rẹ̀, àwọn ìwé òfin ní èdè Jámánì ti ṣe ìfọ̀rọ̀wérọ̀ gbígbòòrò síi lórí ìjẹ́pàtàkì ìyàtọ̀ láàárín òfin gbogbogbò àti òfin àdáni. [15] Orisirisi awọn imọ-jinlẹ ti wa, eyiti ko pari tabi iyasọtọ tabi iyasọtọ.

Ilana iwulo ti ofin ti gbogbo eniyan farahan lati iṣẹ ti Roman amofin Ulpian, ti o sọ " Publicum ius est, quod ad statum rei Romanae spectat, privatum quod ad singulorum utilitatem. ( Ofin gbogbo eniyan ni pe, eyi ti o kan ipinle Romu, ofin aladani jẹ awọn anfani ti awọn ara ilu.) Charles-Louis Montesquieu ṣe alaye lori ilana yii ni <i id="mwrg">The Ẹmi Awọn Ofin</i>, [16] ti a tẹjade lakoko ọdun 18th, ninu eyiti Montesquieu ṣe agbekalẹ iyatọ laarin kariaye (ẹtọ ti awọn orilẹ-ede), ti gbogbo eniyan (ọtun iṣelu), ati ofin ikọkọ (ẹtọ araalu) ni ibamu si awọn anfani ati awọn ẹtọ awọn oṣere lọpọlọpọ. ó kọ̀wé pé: “Bí a bá kà sí olùgbé pílánẹ́ẹ̀tì kan tí ó tóbi débi pé oríṣiríṣi ènìyàn pọndandan, wọ́n ní àwọn òfin tí ó jẹmọ́ ìbátan tí àwọn ènìyàn wọ̀nyí ní pẹ̀lú ara wọn, èyí sì ni  . Ti a ṣe akiyesi bi gbigbe ni awujọ ti o gbọdọ wa ni itọju, wọn ni awọn ofin nipa ibatan laarin awọn ti n ṣe ijọba ati awọn ti ijọba, ati pe eyi ni  . Siwaju sii, wọn ni awọn ofin nipa ibatan ti awọn ara ilu ni pẹlu ara wọn, ati pe eyi ni  ." [17]

Awọn atako ti ẹkọ iwulo pẹlu iṣoro ni idasile iyatọ ti o daju laarin iwulo ikọkọ ati ti gbogbo eniyan, ti iru iyatọ ba wa, ati tito lẹtọ awọn ofin ni ibamu.

Ilana itọka naa fojusi lori ṣiṣe alaye iyatọ nipa tẹnumọ ifarabalẹ ti awọn eniyan aladani si ipinlẹ. Ofin gbogbo eniyan yẹ ki o ṣe akoso ibatan yii, lakoko ti o jẹ pe ofin aladani ni a ka lati ṣe akoso awọn ibatan nibiti awọn ẹgbẹ ti o kan ṣe pade lori aaye ere ipele kan. Bibẹẹkọ, diẹ ninu awọn agbegbe ti a gba gba si ofin ikọkọ tun tumọ si isọdọkan, gẹgẹbi ofin iṣẹ . Síwájú sí i, àwọn ìgbẹ́jọ́ lábẹ́ òfin nínú èyí tí Ìpínlẹ̀ náà jẹ́ ẹgbẹ́ kan lè ba àkópọ̀ àṣẹ ti Ìpínlẹ̀ jẹ́, àti ìwọ̀n tí àwọn ènìyàn àdáni wà ní abẹ́ Ìpínlẹ̀ náà, tí Ilé Ẹjọ́ bá rí ìrànwọ́ fún ẹgbẹ́ tí kìí ṣe ti Ìpínlẹ̀ (wo Carpenter v. United) Awọn orilẹ-ede, fun apẹẹrẹ).

Ilana koko-ọrọ ti o nii ṣe pẹlu ipo ti koko-ọrọ ti ofin ni ibatan ofin ni ibeere. Ti o ba ri ara rẹ ni ipo kan pato gẹgẹbi eniyan ti gbogbo eniyan (nitori awọn ọmọ ẹgbẹ ni diẹ ninu awọn ara ilu, gẹgẹbi ipinle tabi agbegbe), ofin ilu lo, bibẹẹkọ o jẹ ofin aladani.

Apapọ ti imọ-ọrọ koko-ọrọ ati imọ-ọrọ koko-ọrọ ni ariyanjiyan pese iyatọ ti o le ṣiṣẹ. Labẹ ọna yii, aaye kan ti ofin ni a gba si ofin ti gbogbo eniyan nibiti oṣere kan jẹ aṣẹ ti gbogbo eniyan ti a fun ni ni agbara lati ṣiṣẹ lainidi ( imperium ) ati pe oṣere yii nlo imperium yẹn ni ibatan kan pato. Ni awọn ọrọ miiran, gbogbo rẹ da boya aṣẹ gbogbo eniyan n ṣiṣẹ bi gbogbo eniyan tabi nkan ikọkọ, sọ nigbati o ba paṣẹ awọn ipese ọfiisi. Ẹkọ tuntun yii ka ofin gbogbogbo jẹ apẹẹrẹ pataki kan.

Awọn agbegbe ti ofin wa ti ko dabi pe o baamu boya ofin gbogbogbo tabi ikọkọ, gẹgẹbi ofin iṣẹ – awọn apakan rẹ dabi ofin ikọkọ (adehun iṣẹ) lakoko ti awọn apakan miiran dabi ofin gbogbogbo (awọn iṣẹ ti oluyẹwo iṣẹ nigbati ṣe iwadii aabo ibi iṣẹ).

Iyatọ laarin ofin ti gbogbo eniyan ati ikọkọ ni o ni ibatan lori iyasọtọ laarin awọn agbara ti awọn ile-ẹjọ oriṣiriṣi ati awọn ẹgbẹ iṣakoso. Labẹ ofin ilu Ọstrelia, fun apẹẹrẹ, ofin ikọkọ wa laarin awọn agbara iyasoto ti ofin apapo, lakoko ti ofin gbogbo eniyan jẹ apakan kan ti ofin ipinlẹ .

  • Ofin awujo
  • Aquinas, Thomas (2000). Treatise on Law. Indianapolis, IN: Hacket Publishing Company. 
  • Bell, John (2008). Principles of French Law. Oxford, UK: Oxford University Press. 
  • Casini, Lorenzo (April 2011). [free The New Italian Public Law Scholarship]. free. 
  • Cherednychenko, Olha (April 18, 2007). Fundamental Rights, Contract Law, and Protection of the Weaker Party. Utrecht, Netherlands: Utrecht University Institute for Legal Studies. 
  • Cohen, Morris (1927). Property and Sovereignty. p. 8. 
  • Forcese, Craig (2015). Public Law: Cases, Commentary and Analysis. Toronto, ON: Emond Montgomery Publishing Ltd.. p. 4. 
  • Vincenzo Ferraro, Il diritto pubblico ed amministrativo per le lauree delle scienze umane e della formazione primaria. Alcuni lineamenti essenziali, Torino, 2023.
  • Horwitz, Morton. The History of the Public/Private Distinction. 
  • Jakab, András (2006). European Constitutional Language. Cambridge, UK: Cambridge University Press. 
  • Justinian (1985). The Digest of Justinian. Philadelphia, PA: University of Pennsylvania Press. 
  • Kantorowicz, Ernst (May 10, 2016). The King's Two Bodies: A Study in Medieval Theology. Princeton, NJ: Princeton University Press. 
  • Martin, Elizabeth A.. Oxford Dictionary of Law. Oxford: Oxford University Press. 
  • Murkens, Jo Eric Khushal (July 15, 2009). The Quest for Constitutionalism in UK Public Law Discourse. 
  • Montesquieu, Charles-Louis de Secondat, Baron de La Brède et de (1989). The Spirit of the Laws. Cambridge, UK: Cambridge University Press. 
  • Vértesy, László (2007). The Place and Theory of Banking Law - Or Arising of a New Branch of Law: Law of Financial Industries. 
  1. 1.0 1.1 Elizabeth A. Martin. Oxford Dictionary of Law (7th ed.). Oxford: Oxford University Press. ISBN 0198607563. 
  2. 2.0 2.1 Forcese, Craig; Dodek, Adam; Bryant, Philip; Carver, Peter; Haigh, Richard; Liston, Mary; MacIntosh, Constance (2015). Public Law: Cases, Commentary and Analysis (Third ed.). Toronto, ON: Emond Montgomery Publishing Ltd.. p. 4. ISBN 978-1-55239-664-3.  Àṣìṣe ìtọ́kasí: Invalid <ref> tag; name "PubLaw" defined multiple times with different content
  3. Cherednychenko, Olha (April 18, 2007). Fundamental Rights, Contract Law, and Protection of the Weaker Party. Utrecht, Netherlands: Utrecht University Institute for Legal Studies. p. 21. 
  4. Justinian; Watson, Alan (1985). The Digest of Justinian. Philadelphia, PA: University of Pennsylvania Press. p. 1. ISBN 978-0-8122-2033-9. 
  5. 5.0 5.1 5.2 5.3 5.4 5.5 Cherednychenko.
  6. Cohen (1927). Property and Sovereignty. p. 8. 
  7. Kantorowicz, Ernst (May 10, 2016). The King's Two Bodies: A Study in Medieval Theology. Princeton, NJ: Princeton University Press. ISBN 978-0-691-16923-1. 
  8. Aquinas, Thomas (2000). Treatise on Law. Indianapolis, IN: Hacket Publishing Company. ISBN 978-0-87220-548-2. 
  9. Horwitz, Morton. The History of the Public/Private Distinction. 
  10. Murkens, Jo Eric Khushal (July 15, 2009). "The Quest for Constitutionalism in UK Public Law Discourse". Oxford Journal of Legal Studies 29 (3): 427–455. doi:10.1093/ojls/gqp020. https://academic.oup.com/ojls/article-abstract/29/3/427/1533571?redirectedFrom=PDF. Retrieved June 29, 2020. 
  11. Forcese et al..
  12. Casini, Lorenzo (April 2011). [free The New Italian Public Law Scholarship]. free. 
  13. Bell, John (2008). Principles of French Law. Oxford, UK: Oxford University Press. 
  14. Horwitz.
  15. Jakab, András (2006). European Constitutional Language. Cambridge, UK: Cambridge University Press. ISBN 978-1-107-13078-4. 
  16. Vértesy, László (2007). The Place and Theory of Banking Law – Or Arising of a New Branch of Law: Law of Financial Industries. 
  17. Montesquieu, Charles-Louis de Secondat, Baron de La Brède et de (1989). The Spirit of the Laws. Cambridge, UK: Cambridge University Press. p. 7.