Jump to content

Theophilus Olabode Avoseh

Lát'ọwọ́ Wikipedia, ìwé ìmọ̀ ọ̀fẹ́

Oloye Theophilus Olabode Avoseh ti wọ́n bí nì oṣù Kẹta ọdún 1908, tí a mọ̀ sí T. Ola Avoseh, jẹ́ akọ̀tàn agbègbè, òǹkọ̀wé àti olórí ìlú ni Àgbádárìgì], ní Ìpínlẹ̀ Èkó. Ó kọ ọ̀pọ̀lọpọ̀ ìwé ìwé pẹlẹbẹ ní èdè Gẹ̀ẹ́sì àti Yorùbá lórí ẹ̀ka ìtàn àti àṣà ìṣẹ̀dálẹ̀ Badagry àti Ẹ̀pẹ́Èkó, Nàìjíríà.

Ìbẹ̀rẹ̀ ayé àti ẹ̀kọ́ rẹ̀

[àtúnṣe | àtúnṣe àmìọ̀rọ̀]

Bàbá Avoseh jẹ́ ẹ̀yà Ògù nígbà tí ̀iya rẹ̀ jẹ́ ọmọ ̀Àwórì ní ìlú Badagry. Ó dàgbà ní agbègbè ̀Ajárá Vẹ̀dò ní Badagry. O bẹrẹ ile-ẹkọ alakọọbẹrẹ rẹ ní ọdún 1912 ni deede ọmọ ọdún mẹ́rin, nile ẹ̀kọ́ St. Thomas ti o jẹ ile-ẹkọ alakọọbẹrẹ akọkọ ni orile-ede Nàìjíríà tí ó wà ní ìlú Badagry[1]. Nígbà tí Avoseh pé ọmọ ọdún 8 ní ọdún 1916, ó ṣèrìbọmi nínú ẹ̀sìn Áńgílíkà ní Ṣọ́ọ̀ṣì Anglican ti Saint Thomas’, Badagry.

O lo ọdun mẹtala ni ile-ẹkọ latari ailare rẹ. Ẹgbẹ-ẹgbẹ pẹlu ẹkọ rẹ, o kọ iṣẹ gbẹnagbẹna lọwọ baba rẹ. Ni ọdun 1926 o fi iṣẹ gbẹnagbẹna silẹ lati di olukọ ni ile-iwe iṣaaju rẹ. Ni ọdun 1929, o joko fun o si kọja awọn idanwo Standard VI gẹgẹbi oludije ita. Bi o ti wu ki o ri, ilera rẹ ti ko dara, ko jẹ ki o ni idaniloju gbigba wọle si St Andrew's College, Oyo; ó sì já fáfá lẹ́ẹ̀mejì ìdánwò ìwé ẹ̀rí àwọn olùkọ́ ní 1932 àti 1934. Nípa bẹ́ẹ̀, Avoseh kò ṣàṣeyọrí láti mú kí ẹ̀kọ́ rẹ̀ tẹ̀ síwájú ju ipele àkọ́kọ́ lọ. Àkókò yìí gẹ́gẹ́ bí olùkọ́ ilé ẹ̀kọ́ ni Avoseh kọ ìwé rẹ̀ lórí Badagry. Lẹ́yìn tí Avoseh ti kọ́ni lẹ́kọ̀ọ́ fún ọdún mẹ́rìnlá, ó pàdánù iṣẹ́ rẹ̀ ní March 1941.Iṣẹ ati Iṣẹ

Lati 1941 titi di 1955, o sise fun Egun Awori Native Authority.

Ni ọdun 1957 Avoseh ṣii ile-iwe alakọbẹrẹ aladani kan ni Ajegunle ati Apapa, o tun bẹrẹ ṣiṣẹ fun Federal Ministry of Information and Home Affairs gẹgẹbi Onirohin Cinema. Nigba to wa ni ile ise iroyin ati oro inu ile lo sise ni Ibadan, Badagry, Epe, ati Ijebu-Ode. Àkókò tí Avoseh fi ṣiṣẹ́ ní Epe ló kọ ọ̀kan lára àwọn ìwé rẹ̀. O ti feyinti kuro ni ipo ijọba ni ọdun 60 dandan ni ọdun 1968. Ni awọn ọdun 1960 ati 1970, Avoseh ti ṣiṣẹ nipasẹ ijọba ni iṣakoso awọn ile-iwe ati awọn igbimọ ni Badagry. O tesiwaju lati ṣiṣẹ ile-iwe naa titi di ọdun 1970, nigbati ijọba gba iṣakoso ti gbogbo awọn ile-iwe aladani.

Avoseh jẹ́ akíkanjú nínú iṣẹ́ ìsìn àti ìṣèlú àdúgbò. Oun ni Akowe Gbogbogbo ti eka Badagry ti ẹgbẹ oṣelu Nigerian Youth Movement lati 1939 si 1941. Oun naa ni oludasile ati Akowe Gbogbogbo ti Egun Awori Improvement Union ni 1968.[5]. Nínú Ṣọ́ọ̀ṣì Saint Thomas, wọ́n fìdí Avoseh múlẹ̀, ó sì yan Òǹkàwé Lay ní October 1932. Lẹ́yìn náà, ó di àwọn ipò púpọ̀ nínú ṣọ́ọ̀ṣì náà, títí kan Akọ̀wé fún Ìgbìmọ̀ Parochial ní Badagry (1933-1941); Akowe ti Ẹgbẹ Awọn oluka Lay (1965–1975); Adari Ẹgbẹ Adura Owurọ lati 1966; Akowe Agba ti Egbe Ogo Olorun Tan ijo awujo (1966-1977); ati Alaga ti Lay Readers Association (1975 to 1980).

Lati fi ami iyin fun awon orisirisi ipa to se fun ilu naa, Aholu C. D. Akran, Oba Badagry, fun Avoseh ni oye olori Gbesiewu ti Badagry ni osu kini odun 1974.Legacy ti o fi sile

Níwọ̀n bí ó jẹ́ aṣáájú-ọ̀nà òpìtàn àdúgbò ti Badagry àti Epe, ọ̀pọ̀lọpọ̀ iṣẹ́ Avoseh ni a ti tẹ̀ jáde nínú àwọn ìwé ìròyìn àti ìwé tí a ṣàtúnyẹ̀wò ẹlẹgbẹ́ rẹ̀ láti ọwọ́ òpìtàn ọmọ Nàìjíríà Toyin Falola. Awọn iṣẹ Avoseh tun ti rii pe o wulo pupọ awọn orisun akọkọ fun awọn atẹjade pupọ nipasẹ awọn onimọ-itan Naijiria miiran, pẹlu A. I. Aṣiwaju ati Hakeem Tijani.


Àwọn ìtọ́kasí

[àtúnṣe | àtúnṣe àmìọ̀rọ̀]
  1. "See State of Neglect of Nigeria’s Oldest Primary School Established in 1843". AllAboutSchools. 2021-04-01. Archived from the original on 2023-12-13. Retrieved 2023-12-13.