Àwọn ìṣẹ̀lẹ̀ ìdánilóró September 11, 2001

Lát'ọwọ́ Wikipedia, ìwé ìmọ̀ ọ̀fẹ́
September 11 attacks
Twin towers of the World Trade Center burning.
LocationNew York City; Arlington County, Virginia; and near Shanksville, Pennsylvania.
DateTuesday, September 11, 2001
8:46 am (2001-09-11UTC08:46) – 10:28 am (2001-09-11UTC10:29) (UTC-4)
Attack typeAircraft hijacking, mass murder, suicide attack
Death(s)2,973 victims and 19 hijackers
Injured6,000+
Belligerent(s)al-Qaeda led by Osama bin Laden, see also Responsibility and Hijackers.

Awon isele idaniloro September 11, 2001 tabi 9/11 tabi September 11 je awon isele ifikuparaeni eleto atelerawon latowo al-Qaeda lori orile-ede Amerika ni September 11, 2001. Ni aro ojo na, awon oludaniloro 19 omo egbe al-Qaeda fipagba baalu merin.[1][2] Awon oludaniloro yi moomo fi meji ninu awon baalu yi kolu Twin Towers ti Gbongan Idunadura Agbaye ni ilu New York, eyi fiku pa gbogbo awon eniyan inu awon baalu na ati opo awon osise inu awon ile-ise na. Awon ile-ise mejeji yi wo lule larin wakati meji, won fa ibaje si awon ile to wa nitosi won ati awon miran lookan. Awon oludailoro na tun fi baalu keta kolu Pentagonu ni Arlington, ni Virginia, to ko jinna si Washington, D.C.. Baalu kerin jalule si ori papa kan nitosi Shanksville ni oko Pennsylvania leyin ti awon oluwoko melo kan ati awon osise ifoloke gbiyaju lati gba idari baalu na pada, eyi ti awon oludanilo wonyi ti yoju re pada ko ona Washington, D.C. Ko si eni kankan ti ko ku ninu awon ifoloke yi.

Awon eniyan 2,973 tikomowo tikomose ati awon oludaniloro 19 ni won ku nitori isele yi.[3] Ogunlogo awon to ku nibe je omolu, ninu won ni awon ara orile-ede 70 wa.[4] Lapapo mo awon wonyi, iku enikan latowo arun ige ni awon onimo ilera so pe o je nitori fifarakan eruku lati iwolule Gbongan Idunadura Agbaye.[5]

Ifesi orile-ede Amerika si isele yi ni lati pe Ogun si Isedaniloro. O gbori orile-ede Afghanistan lati le awon Talibani kuro, ti won ti fi aaye gba awon oludaniloro al-Qaeda. The Orile-ede Amerika tun sofin USA PATRIOT Act. Bakanna opolopo awon orile-ede ni won fi agbara kun ofin olodi-isedaniloro won, be sini won tun fe awon agbara igbofinro won. Awon ile pasiparo Amerika melo kan ko sise ni awon ojo to ku ni ose na leyin isele yi, be sini won pofo gidigidi leyin ti won bere ise pada, agaga ti awon ile-ise irinna ofurufu ati adiyelofo. Ibaje ti isele yi fa si awon yara ile-ise ni Lower Manhattan fa ibaje si okowo ni be.

Larin odun kan, atunse ti waye si ibaje ni Pentagonu, won si ko Ogiri Iranti Pentagonu sori ibi isele nibe. Igbese atunko ti bere si Ibi Gbongan Idunadura Agbaye. Ni 2006 yara ibise tuntun je pipari lori ibi Ile 7 Gbongan Idunadura Agbaye. Atunko Ile 1 Gbongan Idunadura Agbaye unlo lowo lori ibi isele na besini pelu 1,776 ft (541 m) nigba to ba pari ni 2013, yio je ikan ninu awon ile togajulo ni Ariwa Amerika. Ireti nibere nipe won yio ko gbongan meta larin 2007 ati 2012 sori ibi isele na. Igbele bere fun Ogiri Iranti Apapo Orile-ede fun Ifoloke 93 ni November 8, 2009, be si ni apa kinni re yio pari nigba ajodun kewa isele yi ni September 11, 2011.[6]

Isele/Ijangbon[àtúnṣe | àtúnṣe àmìọ̀rọ̀]

Map showing the attacks on the World Trade Center.
The World Trade Center Towers on fire and the collapse of the South Tower
View of the World Trade Center shortly after both towers fell

Kutukutu ni aro ni ojo 11 osu kesan odun 2001, awon afipagboko mokandinlogun gba idari baalu merin ti won n lo si San Francisco ati Los Angeles lati Boston, Newark, ati Washington, D.C. (Papa Oko-ofurufu Kakiriaye Dulles).[1] Ni ago 8:46 a.m., baalu Ifoloke 11 ti American Airlines fikolu Ile Ariwa ti Gbongan Idunadura Agbaye, o je titele pelu Ifoloke 175 ti United Airlines to kolu Ile Guusu ni ago 9:03 a.m.[7][8]

Awon afipagboko keji fi baalu Ifoloke 77 American Airlines kolu Pentagonu ni ago 9:37 a.m.[9] Ifoloko kerin, eyun Ifoloke 93 United Airlines jalulole leba Shanksville, Pennsylvania ni ago 10:03 a.m, leyin ti awon oluwoko ninu baalu yi bere ija pelu awon afipagboko. Won gba pe awon oludaniloro na fe fi lo kolu boya Kapitol (ile to je ti Igbimo Asofin Orile-ede Amerika) tabi White House.[10][11]

Ninu ifoworowanilenuwo ti Yosri Fouda, an oniroyin al Jazeera se, Khalid Sheikh Mohammed ati Ramzi Binalshibh so pe baalu kerin to je fifipagba fe lo kolu Kapitol, ki se White House lo fe kolu. Won tun so pe nibere Al-Qaeda gbimo lati fo baalu ti won ba gba lati fi kolu awon ile-ise atomu (nuclear) ki se lati kolu Gbongan Idunadura Agbayer ati Pentagonu, sugbon won pinu lati mo kolu awon ile-ise ilo agbara inu atomu "nigbayi na" nitori iberu pe ose e se ko "mo se e dari mo".[12]

Lati fipagba awon baalu wonyi, awon oludaniloro na lo ohun ija lati gun ati/tabi lati pa awon awako baalu, awon osise inu baalu ati awon arinajo. Esi iwadi lati awon ipe telifonu lati inu awon baalu na fihan pe awon afipagboko na lo obe lati gun awon osise inu baalu ati arinajo kan ninu baalu kan nibe.[13][14] Awon arinajo miran se ipe telifonu nipa lilo telifonu ati telifonu alagbeka,[15][16] won si pese ekunrere ohun to un sele, ninu re nipe awon melo kan ninu awon afipagboko wa ninu awon baalu ohun, pe ata tabi iru awon ifon kemika noxious, bi efuufu ataju tabi ifon ata je lilo, ati pe won ti fi obe gun awon.[17][18][19][20]

Igbimo 9/11 fihan pe awon oludaniloro yi ra ohun ija oloro.[21] Osise inu baalu ninu Ifoloke 11, arinajo kan ninu Ifoloke 175, ati awon arinajo ninu Ifoloke 93 so pe awon afipagboko na ni bombu, sugbon ikan ninu awon arinajo so pe ohun ro pe awon bombu yi ki se gidi. Ko si ifihan bombu ni ibi ijalule awon baalu yi, be sini Igbimo 9/11 gbagbo pe awon bombu na ki se gidi.[13]

Ninu Ifoloke 93 ti United Airlines, akoole apoti dudu fihan pe awon osise inu baalu ati awon arinajo gbiyanju lati gba idari baalu na latowo awon afipagboko leyin ti won gbo pelu ipe telifonu pe awon baalu afipagba bi baun na ti je fifikolu ile laaro ojo na.[22] Gege bi iwe adako ero akoole Ifoloke 93 se fihan, ikan ninu awon afipagboko pase lati yi baalu na leyin to ti han si pe won yio pofo idari baalu na si awon arinajo.[23] Laipe leyin eyi, baalu na jalule sori papa nitosi Shanksville ni Stonycreek Township, Somerset County, Pennsylvania, ni ago 10:03:11 a.m. asiko ibe (4:03:11 UTC). Khalid Sheikh Mohammed, olusagbajo awon isele yi, so ninu iforowanilenuwo ni 2002 pelu Yosri Fouda pe ibi ti Ifoloke 93 fe lo kolu ni Kapitol, ti won fun ni oruko amioro "Eka-eko eto Ofin".[24]

Ile meta to je ti Gbongan Idunadura Agbaye wo lule nitori ikuna afidimule lojo isele yi.[25] Ile to wa ni guusu (2 WTC) wo lule ni ago 9:59 laaro, leyin to jona fun iseju 56 ninu ina ti ikolu baalu Ifoloke 175 ti United Airlines fa.[25] Ile to wa ni ariwa (1 WTC) wo lule ni ago 10:28 laaro, leyin igba to jona fun bi iseju 102.[25] Nigbati ile 1 wo lule, jagbajanti to fon sori Ile 7 Gbongan Idunadura Agbaye to wa ni tosi re (7 WTC) fa ibaje si, o si je ko gbana je. Ina yi jo fun opo wakati, o si fa ibaje si isokan ifidimule ile na to mu lati wo loke ni ago 5:20 nirole to si je ki o wo lule patapata ni ago 5:21 nirole.[26][27]

Awon isele yi fa idojuru pupo larin awon agbajo oniroyin ati awon oludari irinna ofurufu kakiri orile-ede Amerika. Gbogbo irinajo kariaye pelu baalu je fifofinde fun ojo meta lati bale sorile Amerika.[28] Awon baalu to si n fo lowo nigbana je didarpada tabi titundidari si papa baalu ni Kanada tabi Meksiko. Isun iroyin segbejade iroyin tikolesenle tabi ti won tako ra won kakiri ojo na. Eyi gbalejulo ninu won so pe oko bombu kan ti be ni ibujoko Ile-ise Alakoso Oro Okere Amerika ni Washington, D.C.[29] Leyin ti won ti koko royin nipa ikolu ni Pentagonu, awon ile-ise amohunmaworan iroyin tun royin fun gbadie pe ina ti n ja ni National Mall.[30] Another report went out on the Associated Press wire, claiming that a Delta Air Lines airliner—Flight 1989—had been hijacked. This report, too, turned out to be in error; the plane was briefly thought to represent a hijack risk, but it responded to controllers and landed safely in Cleveland, Ohio.[31]



Itokasi[àtúnṣe | àtúnṣe àmìọ̀rọ̀]

  1. 1.0 1.1 "Security Council Condemns, 'In Strongest Terms', Terrorist Attacks on the United States". United Nations. September 12, 2001. Retrieved September 11, 2006. The Security Council today, following what it called yesterday’s "horrifying terrorist attacks" in New York, Washington, D.C., and Pennsylvania, unequivocally condemned those acts, and expressed its deepest sympathy and condolences to the victims and their families and to the people and Government of the United States. 
  2. "Bin Laden claims responsibility for 9/11". CBC News. October 29, 2004. http://www.cbc.ca/world/story/2004/10/29/binladen_message041029.html. Retrieved January 11, 2009. "al-Qaeda leader Osama bin Laden appeared in a new message aired on an Arabic TV station Friday night, for the first time claiming direct responsibility for the 2001 attacks against the United States." 
  3. "War Casualties Pass 9/11 Death Toll". CBS News. September 22, 2006. http://www.cbsnews.com/stories/2006/09/22/terror/main2035427.shtml. Retrieved September 24, 2008. 
  4. A list of the 77 countries whose citizens died as a result of the attacks on September 11, 2001, U.S. Department of State, Office of International Information Programs, archived from the original on October 6, 2007, retrieved April 19, 2010 
  5. "Toxic dust adds to WTC death toll". msnbc.com. May 24, 2007. Retrieved September 6, 2009. 
  6. Ground broken for Flight 93 memorial in Pa.
  7. "Flight Path Study – American Airlines Flight 11" (PDF). National Transportation Safety Board. February 19, 2002. 
  8. "Flight Path Study – United Airlines Flight 175" (PDF). National Transportation Safety Board. February 19, 2002. 
  9. "Flight Path Study – American Airlines Flight 77" (PDF). National Transportation Safety Board. February 19, 2002. 
  10. "The Attack Looms". 9/11 Commission Report. National Commission on Terrorist Attacks Upon the United States. 2004. http://govinfo.library.unt.edu/911/report/911Report_Ch7.htm. Retrieved July 2, 2008. 
  11. "Flight Path Study – United Airlines Flight 93" (PDF). National Transportation Safety Board. February 19, 2002. 
  12. "Al-Qaeda 'plotted nuclear attacks'". BBC News. Sept 8, 2002. http://news.bbc.co.uk/2/hi/middle_east/2244146.stm. Retrieved Jan 2010. 
  13. 13.0 13.1 "Chapter 1.1: 'We Have Some Planes': Inside the Four Flights" (PDF). 9/11 Commission Report. National Commission on Terrorist Attacks Upon the United States. 2004. pp. 4–14. http://www.9-11commission.gov/report/911Report_Ch1.pdf. Retrieved April 22, 2009. 
  14. "Encore Presentation: Barbara Olson Remembered". Larry King Live (CNN). January 6, 2002. http://transcripts.cnn.com/TRANSCRIPTS/0201/06/lklw.00.html. Retrieved November 12, 2008. 
  15. McKinnon, Jim (September 16, 2001). "The phone line from Flight 93 was still open when a GTE operator heard Todd Beamer say: 'Are you guys ready? Let's roll'". Pittsburgh Post-Gazette. Archived from the original on December 25, 2018. https://web.archive.org/web/20181225171951/http://old.post-gazette.com/headlines/20010916phonecallnat3p3.asp. Retrieved May 18, 2008. 
  16. "Relatives wait for news as rescuers dig". CNN. September 13, 2001. Archived from the original on May 22, 2008. https://web.archive.org/web/20080522050524/http://archives.cnn.com/2001/US/09/12/family.reacts/index.html. Retrieved May 20, 2008. 
  17. Wilgoren, Jodi and Edward Wong (September 13, 2001). "On Doomed Flight, Passengers Vowed To Perish Fighting". The New York Times. http://query.nytimes.com/gst/fullpage.html?res=9B03E5DB1038F930A2575AC0A9679C8B63. Retrieved November 11, 2008. 
  18. Serrano, Richard A. (April 11, 2006). "Moussaoui Jury Hears the Panic From 9/11". Los Angeles Times. http://articles.latimes.com/2006/apr/11/nation/na-moussa11. Retrieved October 24, 2008. 
  19. Goo, Sara Kehaulani, Dan Eggen (January 28, 2004). "Hijackers used Mace, knives to take over airplanes". San Francisco Chronicle. http://www.sfgate.com/cgi-bin/article.cgi?file=/chronicle/archive/2004/01/28/MNGQ04JEEH1.DTL. Retrieved November 12, 2008. 
  20. Ahlers, Mike M. (January 27, 2004). "9/11 panel: Hijackers may have had utility knives". CBS News. http://www.cnn.com/2004/US/01/27/911.commis.knife/. Retrieved September 7, 2006. 
  21. "National Commission Upon Terrorist Attacks in the United States". National Commission Upon Terrorist Attacks in the United States. January 27, 2004. Retrieved January 24, 2008. 
  22. Snyder, David (April 19, 2002). "Families Hear Flight 93's Final Moments". The Washington Post. http://www.washingtonpost.com/ac2/wp-dyn/A12262-2002Apr18. Retrieved April 23, 2008. 
  23. "Text of Flight 93 Recording". Fox News. April 12, 2006. Retrieved April 22, 2008. 
  24. Fouda, Yosri and Nick Fielding (2004). Masterminds of Terror. Arcade Publishing. pp. 158–159. 
  25. 25.0 25.1 25.2 Miller, Bill (May 1, 2002). "Report Assesses Trade Center's Collapse". The Washington Post. Archived from the original on May 24, 2012. http://www.washingtonpost.com/ac2/wp-dyn/A11614-2002Apr30?language=printer. Retrieved April 23, 2008. 
  26. "World Trade Center Building Performance Study" (PDF). Ch. 5 WTC 7 – section 5.5.4. Federal Emergency Management Agency. 2002. Retrieved December 16, 2009. 
  27. "Final Report on the Collapse of World Trade Center Building 7" (PDF). National Institute of Standards and Technology. 2008. p. xxxvii. Retrieved February 16, 2010.  Unknown parameter |month= ignored (help)
  28. "Profiles of 9/11 – About 9/11". The Biography Channel. A&E Television Networks. Retrieved December 12, 2007. 
  29. Miller, Mark (August 26, 2002). "Broadcasting and Cable". Broadcasting & Cable. Reed Business Information. Retrieved February 15, 2008. 
  30. "CNN.com — Transcripts". CNN. September 11, 2001. Retrieved May 2, 2008. 
  31. O'Mara, Michael (September 11, 2006). "9/11: 'Fifth Plane' terror alert at Cleveland Hopkins Airport". WKYC News. Retrieved September 8, 2009.