Cholera

Lílo omi Oral Rehydration solution fú oní kọ́lẹ́rà

Àìsàn Kọ́lẹ́rà tabí Àìsàn onígbáméjì ( /ˈkɒlərə/) jẹ́ àrùn tàbí àìsàn tí ó ma ń ràn tí ó lè kọlu ènìyàn nígbà tí kòkòrò àrùn baktéríà kan tí wọ́n ń pè ní Vibrio cholerae bá kọlu ìfun kékeré tí ó ń gba Oúnjẹ dúró lára ènìyàn. Àìsàn yí lè tètè farahàn lára eni tí ó bá mú tàbí kí ìfarahàn rẹ̀ mọ níwọ̀nba, bákan náà sì ni ìfarahàn àìsàn náà lè mú ọwọ́ èle pẹ̀lú. Àmọ́, bí àìsàn yí bá mọ́wọ́ èle, aláàrẹ̀ náà yóò ma yàgbẹ́ gbuuru fún ọjọ́ mélòó kan. Bákan náà ni onítọ̀hún tún lè má a bì tí gbogbo inú rẹ̀ yóò sì má a lọ́ ọ jáì jáí. Bí èébì tàbí ìgbẹ́ aláàrẹ̀ náà báwá pọ̀ lápọ̀jù, èyí lè mú kí ipò tí omi wà nínú àgọ́ ara rẹ̀ ó dínkù kọjá ààlà, okun inú rẹ̀ kò sì ní gbé kánkán mọ́ láàrín wákàtí péréte tí ó fi ń bì tàbí ṣègbọ̀nsẹ̀. Ìgbọ̀nsẹ̀ gbuuru yíyà yí lè mú kí ojú aláàrẹ́ náà ó jìn wọnú láìpẹ́. Òtútù àbaadì lè ma mú u pẹ̀lú, iṣan ara rẹ̀ yóò ma lẹ, bákan náà ni àwọ̀ ara rẹ̀ yóò ma hunjọ pẹ̀lú. Àìtó omi ara aláàrẹ̀ mọ́ yìí lè mú kí àwọ̀ rẹ̀ yí padà sí àwọ̀ búlúù. Lọ́pọ̀ ìgbà tí àìsàn yí bá kọlu ènìyàn, ó ma ń to wákàtí méjì sí ọjọ́ márùn ún kí àpẹẹrẹ rẹ̀ tó bẹ̀rẹ̀ sí í farahàn lára ènìyàn.

Oríṣiríṣi Kòkòrò àìfojúrí tí wọ́n n pé ní Vibrio cholerae ni ó lè fa àìsàn kọ́lẹ́rà tí wọ̀n sì lágbára ju ara wọn lọ. Àmọ́, pàtó ohun tí ó ǹ fa àìsàn onígbaméjì ni kòkòrò àìfojúrí tí ó ń tinú omi tí kò mọ́ tábí oúnjẹ tí a kò pèsè lọ́nà tí ó mọ́ gaara, tàbí oúnjẹ tí ìgbẹ́ tí kòkòrò bakitéríà Vibrio cholerae ti dàpọ̀ mọ́ . Bákan náà ni àwọn ẹran-omi oníkarahun tì a kò bá sè jiná dáa dáa náà lè fa àìsàn onígbàméjì fún ènìyàn. Inú imí ènìyàn nìkan ni kòkòrò tí ò n fa àìsàn onígbáméjì sábà ma ń wà. Àwọn ohun mìíràn tí ó tún lè fa ìbùrẹ́kẹ́ àìsàn yí ni àìní ìmọ́tótó tí ó péye, mímu omi tí kò mọ́ kangá, àti òṣì tàbí ìṣẹ́ tí ó lè múni láti má nìí àǹfàní sí àwon ohun tí a ti kà sókè lọ́nà tò péye. Wọ́n lè ṣàyẹ̀wò àìsàn onígbáméjì lára ènìyàn nígbà tí wọ́n bá ṣe àyẹ̀wò sí ìgbẹ́ tí aláàárẹ̀ náà bá ń yà, tàbí kì wọ̀n lo ìlànà àyẹ̀wo dipstick test bí ó tilẹ̀ jẹ́ wípé ìlànà yí kìí fi bẹ́ẹ̀ mú èsì pípé jáde.