Ìpínlẹ̀ Niger

Lát'ọwọ́ Wikipedia, ìwé ìmọ̀ ọ̀fẹ́
(Àtúnjúwe láti Niger State)
Àyọkà yìí jẹ mọ́ nípa a state in Nigeria. Fún the sovereign country of the same name, ẹ wo: Niger.
Niger
Downtown Boston from the Boston Harbor
Brick rowhouses along Acorn Street
Old State House
Massachusetts State House
Fenway Park ballgame at night
Boston skyline from Charles River
From top, left to right: Minna City gate (exit); Tunga roundabout; AP roundabout; Minna central mosque; St. Michael's Cathedral; Landscape view of Minna city;
Seal of Niger State
Seal
Nickname(s): 
Location of Niger State in Nigeria
Location of Niger State in Nigeria
Coordinates: 10°00′N 6°00′E / 10.000°N 6.000°E / 10.000; 6.000Coordinates: 10°00′N 6°00′E / 10.000°N 6.000°E / 10.000; 6.000
Country Nigeria
Date created3 February 1976
CapitalMinna
Government
 • BodyGovernment of Niger State
 • Governor
(List)
Abubakar Sani Bello (APC)
 • Deputy GovernorAhmed Muhammad Ketso (APC)
 • LegislatureNiger State House of Assembly
 • SenatorsE: Sani Musa (APC)
N: Aliyu Sabi Abdullahi (APC)
S: Muhammad Bima Enagi (APC)
 • RepresentativesList
Area
 • Total76,363 km2 (29,484 sq mi)
Area rank1st of 36
Population
 (2006)[1]
 • Total3,954,772
 • Rank18th of 36
 • Density52/km2 (130/sq mi)
GDP (PPP)
 • Year2007
 • Total$6.00 billion[2]
 • Per capita$1,480[2]
Time zoneUTC+01 (WAT)
postal code
920001
ISO 3166 codeNG-NI
HDI (2018)0.482[3]
low · 28th of 37
Websitenigerstate.gov.ng

Niger jẹ́ Ìpínlẹ̀ kan ààrin gbùngbùn apá àríwá lórílẹ̀-èdè Nigeria. Ó jẹ́ Ìpínlẹ̀ tó tóbi jù lọ ní Nàìjíríà. Wọ́n pín Ìpínlẹ̀ Niger sí àgbègbè-ìṣèjọba mẹ́ta, ní ìpín A, B, D. Minna ni olú-ìlú Ìpínlẹ̀ Niger. Àwọn ìlú ńlá mìíràn tí wọ́n wà ní Niger; Bida, Kontagora and Suleja.[4][5] Wọ́n dá Ìpínlẹ̀ Niger lọ́dún 1976.[4] Ó jẹ́ ìlú àwọn Ààrẹ-àná ológun, ọ̀gágun Ibrahim Babangida àti Abdulsalami Abubakar. Àwọn ènìyàn Nupe, Gbagyi, Kamuku, Kambari, Gungawa, Hun-Saare, Hausa àti Koro ni wọ́n pọ̀jù ní Ìpínlẹ̀ náà.[6]

Orúkọ odò Niger ni wọ́n fi sọrí Ìpínlẹ̀ náà. Ìpínlẹ̀ náà ni odò tí wọ́n fi ń pèsè iná-ọba, Kainji Dam àti Shiroro Dam, bẹ́ẹ̀ náà, ibẹ̀ ni Zungeru Dam wà. Ibẹ̀ ni Jebba Dam tí ní ìpín ní Ìpínlẹ̀ Niger àti Ìpínlẹ̀ Kwara. Ibẹ̀ náà ni Gurara Falls, tí wọn fi orúkọ odò Gurara sọrí wà.[7] Also situated there is Kainji National Park, the largest National Park of Nigeria, which contains Kainji Lake, the Borgu Game Reserve and the Zugurma Game Reserve.[8]

Àwọn èdè wọn[àtúnṣe | àtúnṣe àmìọ̀rọ̀]

Àwọn wọ̀nyí ni èdè tí wọ́n ń sọ ní Ìpínlẹ̀ ní ìpín ìjọba-ìbílẹ̀ wọn:[9]

ìjọba-ìbílẹ̀ Èdè
Agaie Nupe; Dibo; Kakanda;
Agwara Cishingini
Bida Nupe; Hausa; BassaNge; Gbari
Borgu Busa; Bisã; Boko; Cishingini; Laru; Reshe
Chanchaga Basa-Gumna; Basa-Gurmana; Gbagyi; Gbari; Nupe; Kamuku; Tanjijili
Edati Nupe; BassaNge
Gbako Nupe
Gurara Gwandara; Gbagyi
Katcha Nupe; Dibo; Kupa
Kontagora Hausa; Acipa; Eastern; Asu; Tsishingini; Tsuvadi
Lapai Nupe; Dibo; Gbagyi/Gbari; Gupa-Abawa; Kakanda; Kami;
Magama Lopa; Tsikimba; Tsishingini; Tsuvadi
Mariga Baangi; Bassa-Kontagora; Cicipu; Kamuku; Nupe; Rogo; Shama-Sambuga; Tsikimba; Tsishingini; Tsuvadi
Mashegu Asu; Tsikimba; Tsishingini; Nupe-Tako
Minna Gbagyi; Gbari
Mokwa Nupe; Hausa; Yoruba; Gbari
Munya Adara
Paikoro Gbagyi/Gbari; Kadara
Rafi Basa-Gurmana; Bauchi; Cahungwarya; Fungwa; Gbagyi; Gbari; Kamuku; Pangu; Rogo; Shama-Sambuga
Rijau Fulani; C'Lela; Tsishingini; Tsuvadi; ut-Hun
Shiroro Gbagyi
Suleja Gbagyi; Gbari
Tafa Gbagyi
Wushishi Gbagyi; Gbari

Sorko and Zarma are also spoken.[9]

Àwọn Ìtọ́kasí[àtúnṣe | àtúnṣe àmìọ̀rọ̀]

  1. "2006 PHC Priority Tables – NATIONAL POPULATION COMMISSION". population.gov.ng. Archived from the original on 10 October 2017. Retrieved 2017-10-10.  Unknown parameter |url-status= ignored (help)
  2. 2.0 2.1 "C-GIDD (Canback Global Income Distribution Database)". Canback Dangel. Retrieved 2008-08-20. 
  3. "Sub-national HDI – Area Database – Global Data Lab". hdi.globaldatalab.org. Retrieved 2018-09-13. 
  4. 4.0 4.1 Terhemba wuam, Muhammed Lawal Salahu (2014). Aspects of Niger state History: Essays in Honour of Professor Ibrahim Adamu Kolo. 
  5. A.B. Mamman, J.O. Oyebanji (2000). Nigeria: A people United, A Future Assured. Vol.2. 
  6. Baba, J.M (1993). Niger state: Nigeria: Giant in the tropics, Vol.2: state survey. 
  7. Niger state (1999). Niger state official diary, Ministry of Information. Minna. 
  8. "Kainji Lake National Park". United Nations Environment Programme: World Conservation Monitoring Centre. Archived from the original on 30 September 2007. Retrieved 2010-10-21.  Unknown parameter |url-status= ignored (help)
  9. 9.0 9.1 "Nigeria". Ethnologue. https://www.ethnologue.com/country/NG.